عمل آوری بتن چیست + اصول کیورینگ بتن در شرایط مختلف

بتن یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی است که باید در تولید و عمل آوری آن دقت بالایی داشت. عمل آوری بتن که با نام کیورینگ بتن هم شناخته می‌شود، تحت شرایط خاصی صورت می‌گیرد تا مقاومت بتن افزایش یابد. این فرآیند می‌بایست تحت نظارت افراد متخصص انجام شود و از طرفی لازم است در زمان انجام آن شرایط آب و هوایی را در نظر گرفت.

برای کیورینگ بتن فقط یک روش خاص استفاده نمی‌شود و راه‌های زیادی برای آن وجود دارند که بر اساس شرایط انتخاب می‌شوند. ما در این مطلب قصد داریم به طور مفصل درباره عمل آوری بتن و نکات مربوط به آن صحبت کنیم. تا انتها همراه وبلاگ آیرومارت باشید.

منظور از عمل آوری بتن چیست؟

به طور کلی، عمل آوری بتن فرآیندی است که طی آن هیدراتاسیون سیمان انجام می‌شود و به دلیل وجود دائمی رطوبت و دمای مناسب، بتن به مرور زمان سخت می‌شود. این فرآیند در بتن‌های مختلف با سرعت‌های متفاوتی اتفاق می‌افتد و به عوامل گوناگونی از جمله محیط طبیعی اطراف بتن و همچنین اقداماتی که برای اصلاح این محیط انجام می‌شود، بستگی دارد. منظور از اصلاحات، همان مسائل مربوط به حفظ آب و رطوبت است.

عمل آوری بتن، با آغاز بتن ریزی شروع می‌شود و تا رسیدن به مشخصات مورد نظر بتن ادامه می‌یابد. هدف از عمل آوری، جلوگیری از خروج رطوبت از بتن و در صورت لزوم افزایش رطوبت و حفظ دمای مناسب آن است.

عوامل موثر بر کیورینگ بتن

پیش از آنکه بخواهیم درباره روش های عمل آوری بتن بگوییم، خوب است بدانید برخی عوامل وجود دارند که بر تمامی روش‌ها تاثیر می‌گذارند و باید به فکر کنترل آن‌ها باشید. مهمترین این عوامل عبارتند از:

• میزان تابش نور خورشید به بتن
• شرایط آب و هوایی
• اندازه سنگ دانه های بتن
• مقاومت مشخصه

ما پیش‌تر درباره بتن ریزی در هوای بارانی صحبت کرده‌ایم و شما می‌توانید این مطلب را در وبلاگ آیرومارت مطالعه کنید.

انواع روش های کیورینگ بتن کدامند؟

به طور کلی، روش های مختلف عمل آوری بتن را می‌توان به سه گروه تقسیم کرد که هر کدام از آن‌ها نیز شامل شیوه‌های دیگری می‌شوند. این روش‌ها عبارتند از:

۱. عمل آوری بتن با آب

اگر برای عمل آوری بتن از روش آب رسانی استفاده می‌کنید، این کار می‌بایست به طور مداوم انجام شود و سطح بتن نباید در طول مدت عمل آوری خشک بماند. با استفاده از این روش می‌توان از افت رطوبت بتن جلوگیری کرد و همچنین رطوبت آن را افزایش داد. آب مصرفی در این روش باید دارای مواد مضر و زائد در حدود مجاز مقررات باشد تا بر کیفیت بتن تاثیر منفی نگذارد.

استفاده از آب بسیار سرد یا گرم می‌تواند باعث ایجاد شوک حرارتی به مخلوط بتن شود، پس باید از مصرف آن‌ها خودداری کنید. برخی از مهمترین روش‌هایی که جزو این دسته‌بندی قرار می‌گیرند، شامل موارد زیر می‌شوند:

روش آب راکد (ایجاد حوضچه و غوطه‌ور سازی)

از این روش می‌توان برای پردازش سطوح سازه‌های مسطح مانند کف، دال بتنی، پیاده‌روها و روسازی جاده استفاده کرد. جهت نگهداری و حفاظت آب روی سطح تخت، لازم است با استفاده از خاک رس یا روش‌های دیگر، لبه‌های برجسته‌ای را به ارتفاع ۲ سانتی‌متر ایجاد کنید. این لبه‌ها باید کاملا آب بندی شده باشند و از ورود آب به سایر قسمت‌های سازه جلوگیری نمایند.

به‌علاوه، توصیه می‌شود دمای آب مصرفی برای نگهداری، کمتر از دمای مخلوط بتن باشد؛ امری که به منظور جلوگیری از ترک خوردن بتن در اثر تنش‌های سطحی صورت می‌گیرد. برای آگاهی از علت ترک خوردن بتن سقف و بتن سایر قسمت‌های سازه، بلاگ مربوط به این موضوع را مطالعه کنید.

البته توجه به این نکته ضروری است که اختلاف دمای آب داخل حوضچه و مخلوط بتنی نباید بیش از ۱۲ درجه سانتیگراد باشد. قطعات پیش ساخته نیز می‌توانند در آب غوطه‌ور شوند که در این مورد باید قوانین دمای آب رعایت شود.

آب پاشی

استفاده از این روش برای زمانی توصیه می‌شود که دمای محیط بیش از ۵ درجه سانتیگراد است. فرآیند آب‌پاشی به گونه‌ای است که باید مستمر باشد؛ زیرا اگر با وقفه صورت بگیرد، سطح بتن خیس و خشک می‌شود و عارضه پوسته شدن در سطح آن به وجود می‌آید.

از طرفی، باید مراقب بود که در اثر پاشش مداوم و پیوسته آب، سطح بتن تازه دچار فرسایش نشود. استفاده از این روش زمانی مجاز است که امکان انجماد وجود نداشته باشد. در این روش، آب به صورت مداوم توسط آب‌فشان بر روی سطح پاشیده می‌شود.

عمل آوری با پوشش‌های خیس

نوع دیگری از نحوه کیورینگ بتن پوشاندن سطح ان به گونه‌ای است که دچار آسیب نشود. در صورتی که رطوبت سطح بتن با پاشش آب امکان‌پذیر نباشد، می‌توانید از پوشش‌های جاذب آب برای عمل آوری بتن استفاده کنید. پوشش‌های جاذب شامل موارد زیر می‌شوند:

• گونی
• حصیر
• گلیم
• چتایی

توجه به این نکته ضروری است که گونی‌های چتایی جدید باید قبل از مصرف شسته شوند تا املاح آن‌ها حذف شود و ظرفیت جذبشان نیز افزایش یابد. همچنین در صورت استفاده از گونی‌هایی که قبلا حاوی موادی مانند شکر و مواد شیمیایی بوده‌اند، باید قبل از مصرف شسته شوند؛ زیرا برخی از مواد شیمیایی می‌توانند در هنگام عمل آوری بتن، همراه با آب به بتن تازه نفوذ کرده، گیرش آن را مختل کنند و از دوام و استحکام آن بکاهند.

با افزایش وزن چتایی یا سایر پوشش‌های جاذب، توانایی آن در حفظ آب افزایش می‌یابد؛ بنابراین نیاز کمتری به مرطوب کردن متوالی دارد. در غیر این صورت، استفاده از دو لایه چتایی توصیه می‌شود. همچنین اگر روی یک ورق پلاستیکی قرار گیرد، از تبخیر آب آن جلوگیری می‌کند و به عنوان یک عایق عمل می‌کند.

این نوع پوشش باید به گونه‌ای روی سطح کار استقرار یابد که لبه‌های آن تقریبا ۱۰۰ میلی‌متر روی هم قرار گیرند. در نهایت بلافاصله پس از اینکه بتن به اندازه کافی سخت شد، روی سطح جای داده می‌شوند. لازم به ذکر است اگر پوشش به صورت خمیری روی بتن قرار گیرد، سطح آن آسیب می‌بیند. برخی از پوشش‌ها برای مقاطع کوچک عملکرد بسیار خوبی دارند که شامل موارد زیر می‌شوند:

• ماسه
• خاک
• کاه
• خاک اره
• پوشال خیس

توجه داشته باشید که خاک، خاک اره و ماسه باید بدون دانه‌های درشت‌تر از ۲۵ میلی‌متر و هیچ گونه ماده مضر دیگری باشند. به کار بردن چوب‌هایی مانند بلوط و خاک اره که مقداری جوهر مازو دارند، ممنوع است. در این روش‌ها ضخامت روکش باید حداقل ۵ سانتی‌متر باشد و این ماده به طور یکنواخت پخش و مرتب خیس شود.

کاه را باید در لایه‌ای به ضخامت حداقل ۱۵ سانتی‌متر پخش کنیم. همچنین می‌بایست در شرایط وزش باد، با شبکه سیمی یا گونی‌های چتایی پوشانده شود تا پوشال یا کاه پراکنده نشوند. ممکن است استفاده از این نوع پوشش باعث تغییر رنگ سطح کار شود و استفاده از آن در همه موارد مانند سطوح قائم امکان‌پذیر نباشد. توصیه می‌شود پس از اتمام زمان عمل آوری، پوشش موجود خشک شود و سپس از سطح جدا گردد تا مشکلی پیش نیاید؛ این کار مخصوصا برای مناطق بادخیز ضروری است.

۲. عمل آوری بتن از طریق عایق

در روش عایق کاری از آب استفاده نمی‌شود، ولی باید به فکر حفظ رطوبت باشید. در این روش لازم است بدون آب و با ایجاد یک سطح کاملا عایق و غیر قابل نفوذ، از تبخیر سطحی آب جلوگیری کنید.

مزیت مهم چنین روشی این است که پوشش نیازی به خیس شدن مداوم ندارد؛ بنابراین استفاده از این شیوه برای مناطقی که تامین آب کافی برای عمل آوری مشکل است، بسیار کاربردی خواهد بود. در این نوع از عمل آوری، روش‌های مختلفی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:

پوشش با کاغذ نفوذ ناپذیر

پس از اینکه سطح بتن به اندازه کافی سخت شد، برای جلوگیری از آسیب، سطح را کاملا مرطوب کرده و با کاغذ غیرقابل نفوذ مطابق با استاندارد ASTM-C171 می‌پوشانند. این کاغذها از دو لایه کاغذ مجهز به رشته‌های نازک تقویتی ساخته شده‌اند که توسط مواد قیری به هم می‌چسبند.

این کاغذها روی سطح بتن به صورت نواری قرار می‌گیرند. توجه به این نکته ضروری است که هر نوار باید حداقل ۲۵ میلی‌متر روی نوار کناری پوشانده شود. استفاده از کاغذهای روشن یا سفید در هوای گرم توصیه می‌شود. این ورق‌ها می‌بایست به یکی از روش‌های تاییدشده توسط دستگاه نظارت به یکدیگر اتصال یابند.

پوشش نایلونی

این پوشش‌ها به صورت ورق‌های پلی اتیلن نازک، طبق استاندارد ASTM-C171 با حداقل ضخامت یک دهم میلی متر مورد استفاده قرار می‌گیرند و به منظور بهره‌گیری از آن‌ها لازم است ابتدا سطح مرطوب شود.

ورق نایلونی بسیار سبک است و در رنگ‌های سیاه و سفید نیز عرضه می‌شود. رنگ سفید برای هوای گرم مناسب است، زیرا نور را منعکس می‌کند و رنگ مشکی این نایلون برای هوای سرد به کار می‌رود، زیرا نور را جذب می‌کند.

این ورق‌ها باید سطح بتن را کاملا بپوشاند و لبه‌های آن حدود ۱۰۰ میلی‌متر روی هم قرار گیرند، سپس قطعات چوبی روی آن‌ها قرار گرفته تا وزش باد باعث حرکت‌شان نشود. همچنین باید از طناب یا نوار برای محکم کردن ورق‌ها در اطراف تیرها و ستون‌ها بهره برد.

باید توجه داشت برای آرماتور بندی المان‌های بتنی پیش از بتن ریزی، لازم است از میلگردهای باکیفیت استفاده کنید. برای این منظور می‌توانید از طریق وبسایت آیرومارت قیمت روز این مقطع فولادی را استعلام گرفته و خرید میلگرد را به صورت آنلاین یا تلفنی انجام دهید.

ورق‌های نایلونی در برخی موارد، رنگ و ظاهر بتن را تغییر می‌دهند؛ به خصوص زمانی که ورق‌ها چروکیده می‌شوند. چکیدن آب و تعریق در اثر تبخیر نیز می‌تواند به ظاهر بتن آسیب برساند. در این صورت اگر یکنواختی رنگ و ظاهر سطح بتن اهمیت دارد، باید از روش‌های دیگر کیورینگ بتن استفاده کرد.

یکی از مشکلات استفاده از پوشش‌های نایلونی این است که در صورت پارگی یا سوراخ شدن در کارگاه، قابل ترمیم نیستند و در صورت عدم توجه به وجود سوراخ یا پارگی در ورق، در عمل آوری بتن مشکلاتی را به وجود می‌آورند.

ترکیبات عمل آورنده

یکی دیگر از روش های عملیات کیورینگ بتن، استفاده از ترکیبات عمل آورنده است که مشخصات تجهیزات، مواد و نحوه اجرا باید به تایید مقام ناظر برسد. مواد کیورینگ بتن نیز باید طبق دستورالعمل سازنده استفاده شوند. این مواد معمولا در رنگ‌های سفید، مشکی و خاکستری و بر اساس استانداردهای ASTM-C509 تولید می‌شوند.

فرآیند عمل آوری با استفاده از مواد عمل آورنده بدین صورت است که این مواد به صورت یکنواخت و با دست یا با بهره‌گیری از تجهیزات مخصوص روی سطح بتن پاشیده می‌شوند تا از تبخیر آب روی سطح بتن جلوگیری کرده و باعث تشکیل غشاهای غیر قابل نفوذ شوند. این مواد را می‌توان بلافاصله بر روی سطوح بتنیِ تازه بدون قالب یا روی سطوح دارای قالب بندی، پس از برداشتن قالب استفاده کرد.

البته باید توجه داشت که استفاده از مواد افزودنی کیورینگ بتن ممکن است در اتصال بین لایه‌های بتن و همچنین پیوستگی سایر مصالح ساختمانی مانند کاشی و موزاییک به سطح بتن مشکل ایجاد کند؛ بنابراین استفاده از آن‌ها در عمل آوری بتن مجاز نیست.

هنگام اجرا دقت کنید تا گوشه‌های سطح، لبه‌ها و ناهمواری‌های سطح به خوبی با این ماده پوشش داده شوند. در برخی موارد دستگاه نظارت دستور اجرای لایه دوم را می‌دهد که برای اطمینان از پوشش کامل لایه جدید، باید دست دوم را در جهت عمود بر پوشش اولیه پخش کنید.

از مواد شیمیایی غشایی نیز می‌توان برای عمل آوری بتن استفاده کرد، اما این مورد تنها در مواردی مجاز است که شما نمی‌توانید از هر یک از روش‌های دیگر برای عمل آوری استفاده کنید یا با انجام آزمایش‌ها از بازده مواد مطمئن شوید.

مراقبت با اندود قیری

یکی دیگر از روش های عمل آوری بتن استفاده از عایق اندود قیری است که در مراحل ساخت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. مشخصات و نوع قیر مصرفی باید قبل از اجرا توسط دستگاه نظارت به تایید برسد. پس از اجرای سطح بتن، سطح کار می‌بایست کاملا صاف و عاری از سوراخ و گرد و غبار باشد. همچنین لازم است دو دست اندود قیر برای عایق کاری سطح کار مورد استفاده قرار گیرد.

جهت عایق کاری بتنی که در معرض آب سولفات قرار می‌گیرد، باید تمام سطوح بتنیِ در معرض آب را طبق دستورالعمل دستگاه نظارت عایق‌بندی کنید. در برخی شرایط، عایق کاری با استفاده از اندود قیری مجاز نیست که این شرایط عبارتند از:

• در هوای بارانی
• در دمای کمتر از ۵ درجه سانتیگراد
• استفاده از قالب

قالب، محافظ خوبی است که از خروج آب از مخلوط بتن جلوگیری می‌کند. البته در چنین مواقعی باید سطح افقی بتن را مرطوب نگه داشت و عملیات کیورینگ را انجام داد. قالب‌های چوبی به خصوص در هوای گرم و خشک می‌بایست با استفاده از اسپری‌های آب مرطوب شوند و در صورت عدم امکان مرطوب نگه داشتن این قالب‌ها، لازم است فورا آن‌ها را برداشته و روش دیگری برای کیورینگ بتن مورد استفاده قرار گیرد. پیشنهاد می‌شود در صورت عدم امکان حذف سریع قالب به خصوص در دیوارها، سطوح یا تیرها، پبا شل کردن قالب و ریختن آب در درزهای موجود، به عمل آوری بتن بپردازید.

۳. عمل آوری بتن با بخار آب

دستیابی به مقاومت اولیه در زمان کوتاه، یکی از مهمترین مسائل در عمل آوری بتن است. برای مثال، در هوای سرد برای تسریع آبگیری سیمان به گرمای بیشتری نیاز داریم. بنابراین در این روش از بخار برای عمل آوری بتن استفاده می‌شود که به دو شکل صورت می‌گیرد:

استفاده از بخار در فشار اتمسفر

همان‌طور که از نام این روش مشخص است، بتن طی مراحلی در معرض بخار قرار می‌گیرد که در این حالت فشار اتمسفر یک است. این روش بیشتر برای قطعات یا اعضای پیش ساخته و سازه‌های بتنی که در محیط بسته وجود دارند، استفاده می‌شود.

استفاده از بخار فشار قوی (اتوکلاو)

این روش برای عمل آوری سریع بتن و رسیدن به مقاومت مورد نظر و همچنین قالب‌برداری فوری بسیار مناسب است. دمای کار باید بین ۱۶۵ تا ۱۹۰ درجه سانتیگراد و فشار کار در سیستم بخار اتوکلاو ۵.۵ تا ۱۱.۷ مگاپاسکال باشد. از این روش در ساخت برخی از اعضا و قطعات سبک ساختمانی و لوله‌های بتنی نیز استفاده می‌شود.

عمل آوری بتن در هوای سرد

بتن ریزی در هوای سرد به مواردی مرتبط است که بتن در دمای محیطی زیر ۵ درجه سانتی‌گراد ریخته و نگهداری می‌شود. در این مورد باید در هنگام ریختن و عمل آوری، از تمهیدات ویژه‌ای استفاده شود تا بعدا شرایطی برای یخ‌زدگی فراهم نباشد و بتوان به مقاومت مطلوبی دست یافت.

عمل آوری در هوای سرد به معنای ایجاد یک پوشش عایق روی بتن یا گرم کردن بتن است. در یک محیط بسته، اگر گرما باعث خشک شدن بتن شود، می‌توانید از رطوبت‌رسانی یا بخار استفاده کنید.

عمل آوری بتن در هوای گرم

ما پیش‌تر به طور مفصل درباره بتن ریزی در هوای گرم صحبت کرده‌ایم و پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را مطالعه کنید. اما به طور کلی برای کیورینگ بتن در هوای گرم، بهترین روش ایجاد حوضچه آب بر سطح دال‌ها است؛ همچنین استفاده از چتایی خیس با پوشش نایلونی روی اعضای بتنی توصیه می‌شود.

در طول دوره عمل آوری، چتایی باید به طور مداوم خیس شود. اگر چتایی خشک شده و دوباره خیس گردد، چرخه‌های تر و خشک شدن در سطح بتن اتفاق می‌افتد و کیورینگ به خوبی صورت نمی‌گیرد.

حداقل زمان کیورینگ چقدر است؟

مدت زمان عمل آوری بتن به شرایط زیادی از جمله نوع سیمان، شرایط آب و هوایی، نسبت آب به سیمان و نحوه بتن ریزی بستگی دارد. عمل آوری بتن به طور متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد، اما بسته به شرایطی که بتن در آن قرار می‌گیرد، می‌تواند متفاوت باشد.

خرید انواع تجهیزات فولادی از آیرومارت

همان‌طور که مطالعه کردید، بتن برای مقاومت ساختمان باید به خوبی عمل آوری شود. نکته مهم اینکه در ساختمان‌های اسکلت بتنی از انواع میلگرد برای برطرف کردن ضعف مقاومت کششی بتن استفاده می‌کنند. جهت خرید میلگرد می‌توانید از سایت آیرومارت اقدام به ثبت سفارش کرده و خرید خود را به آسانی انجام دهید.

شرکت نفت آهن پاسارگاد با برند تجاری آیرومارت، با برخورداری از زیرساخت‌های لازم از جمله انباری به مساحت ده هزار متر مربع در شورآباد تهران، آماده ارسال سریع انواع مقاطع فولادی به سراسر کشور است.

شما می‌توانید ضمن بررسی قیمت سایزهای مختلف و برندهای معتبر میلگرد مانند قیمت میلگرد نیشابور و قیمت میلگرد ۱۴امروز، محصول مورد نظرتان را به صورت آنلاین یا تلفنی خریداری کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره، با شماره ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس بگیرید تا کارشناسان مجرب ما به شمار راهنمایی‌های لازم را ارائه دهند.