بورس کالا بازاری است که افراد می‌توانند در آن به خرید و فروش کالاهای مختلفی بپردازند. عرضه بورس کالا به عرضه در بازار اوراق بهادار نزدیک است و در این بازار نیز قوانین خاصی وجود دارند. امروزه شرکت‌ها و کارخانه‌های مختلفی در بازار بورس کالا فعالیت دارند و از مزایای آن بهره می‌برند. ما نیز در این مطلب قصد داریم به طور مفصل درباره بورس کالا ایران صحبت کنیم و به شما بگوییم که چه تاثیری در صنعت فولاد دارد. در ادامه همراه وبلاگ آیرومارت باشید.
بورس کالا چیست؟ – نحوه ورود به بورس کالا چگونه است؟
بورس کالا چیست؟
خرید یک محصول در بازار سنتی کالا، ریسک تلقی میشود. زیرا قیمت محصولات در بازار دستخوش نوسانات مختلفی است و هر فروشنده‌ای میتواند محصول خود را با قیمت مشخصی عرضه کند و نهادهای نظارتی نیز توجه چندانی به قیمت کالا و اصالت آن ندارند. نبود نظارت کافی باعث شده تا بسیاری از مردم برای تهیه مواد مورد نیاز خود به بازار بورس کالا مراجعه کنند و محصول مورد نظر خود را در این بازار امن خریداری کنند.
تاریخچه بورس کالا در جهان
بررسی پیدایش و تحول بورس‌های کالایی در جهان نشان می‌دهد که از قرن نوزدهم این گونه بازارها در اقتصاد کشورها، سعی در رفع بخشی از نیازهای مالی داشته و در بسیاری از موارد سعی در رفع برخی از موانع موجود در بازارهای جهانی داشته‌اند.
در واقع نوسانات کاذب بازارهای سنتی، عدم شفافیت در کشف قیمت و نبود تضمین‌های لازم برای معامله‌گران، از مهم‌ترین دلایل ایجاد بورس کالا در کشورهای جهان است. در چنین شرایطی وجود بورس کالا و استفاده از ابزارهای مشتقه منجر به پیدایش نظام سازمان یافته تجارت و توزیع کالا در بین کشورهای مختلف و تسهیل دسترسی کشورها به بازار جهانی شد.
تاریخچه بورس کالا ایران
بورس کالا با هدف ایجاد بازار شفاف برای کالاهای اساسی و مواد اولیه توسط دولت و مجلس شورای اسلامی تاسیس شد. در این بازار در کنار سهولت معامله، قیمت اقلام مذکور نیز تعیین میشود. در واقع ایجاد بازار بورس کالا به منظور رفع برخی ناکارآمدی‌ها در بازار سنتی و نیز غلبه بر نوسانات کاذب، عدم شفافیت لازم برای یافتن ارزش ذاتی سهام و عدم وجود تضمین‌های کافی برای غلبه بر نوسانات کاذب، ایجاد شده است.
سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران فعالیت خود را در سال ۱۳۸۲ به عنوان اولین بازار بورس کالا در ایران آغاز کرد. سپس در سال ۱۳۸۳ سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی شروع به کار کرد. در سال ۱۳۸۴ با تصمیم شورای عالی بورس، بازار فلزات و کشاورزی با یکدیگر ادغام شدند و تحت عنوان بورس کالا به فعالیت خود ادامه دادند. دکتر سید ابراهیم عنایت از بنیانگذاران بورس کالا و پیشکسوتان بازار سرمایه است.
کالاهای خام و فرآوری نشده جزو مهم‌ترین کالاهای موجود در بورس کالا محسوب میشوند. از جمله این اقلام میتوان به زعفران، گندم، برنج، فلز، پنبه، ذرت، پسته، فرآورده‌های شیمیایی، پتروشیمی و نفت، فلزات، مواد معدنی و … اشاره کرد. بازار بورس کالا پل ارتباطی بین خریداران و فروشندگان است.
به عبارت ساده، بورس کالا یک بازار منسجم است که فروشندگان کالاهای خود را در آن عرضه می‌کنند. قیمت اقلام ارائه شده توسط کارشناسان مربوطه قیمت‌گذاری میشوند. هدف از ایجاد این بازار، ایجاد مکانیزم مناسب برای معاملات و رفع ایرادات و نواقص بازار سنتی است. برای ورود به بورس کالا افراد در دو دسته قرار می‌گیرند:
۱- تولیدکنندگان و عرضه کنندگانی که می‌خواهند از نوسانات قیمت بازار در امان باشند.
۲- افرادی که برخلاف گروه اول از نوسانات قیمت بازار استقبال می‌کنند و در نتیجه سود می‌برند.
مزایای ثبت نام در بورس کالا
- کنترل و انتقال ریسک بازار
- فراهم کردن بستر مناسب برای تراکنش‌های خودکار و سیستماتیک
- شناسایی مبدا و مشخصات کامل کالاهای مورد معامله
- کشف قیمت شفاف از طریق مزایده حضوری، حذف رانت و مقابله با فساد در بازارهای معاملات
- تضمین کیفیت کالا از طریق پذیرش کالاهای مشمول استانداردهای مقرر
- حذف بخش زیادی از هزینه‌های مبادله از طریق ایجاد بازار مستقل بدون واسطه
- تهیه ابزارهای مالی مناسب برای انجام معاملات نقدی و آتی کالا
انواع معاملات در بورس کالای ایران
۱. بازار فیزیکی بورس
شاید نام این بازار را شنیده باشید و این سوال برایتان پیش آمده باشد که بازار فیزیکی بورس کالا چیست؟ در واقع یکی از مهم ترین بازارهای بورس کالا، بازار فیزیکی آن است. ماهیت این بازار از نظر توزیع محصول مشابه بازار سنتی است. البته با این تفاوت که قوانین و سازوکارهای خاص خود را دارد. کالاهای فیزیکی در بورس کالای ایران از طریق مزایده معامله میشود.
مزایده نوعی معامله است که در آن فروشنده ابتدا حداقل قیمتی را که می‌خواهد کالای خود را بفروشد، اعلام می‌کند. سپس خریداران در صورت تمایل قیمتی بالاتر از قیمت نهایی را برای خرید اعلام می‌کنند. نهایتا کالا به بالاترین قیمت پیشنهادی فروخته میشود. در واقع حراج مکانیزمی برای معامله کالا با پیروی از سفارش‌های خرید و فروش مشتریان و با در نظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است.
۲. بازار فرعی
بازار فرعی از نظر مکانیزم عملیاتی مشابه بازار فیزیکی است و ماهیت اساسی آنها تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد. تنها تفاوت این دو بازار این است که محصولات موجود در بازار فرعی گسترده‌تر از بازار فیزیکی است. به عبارت دیگر، غیر از اموال غیر منقول، کالاهایی که واجد شرایط پذیرش در بازار فیزیکی نیستند نیز در بازار فرعی معامله میشوند. محصولاتی مانند شمش فولادی، ضایعات، پلیمرها، مواد شیمیایی، روی، مواد معدنی، سولفات، آهک، صنعتی، مس و املاک، مسکونی، تجاری و کشاورزی در اینجا به فروش می‌رسند.
۳. بازار مشتقه
بازار مشتقه بازاری است که در آن روش‌های جدید معاملاتی متناسب با نیاز سرمایه‌گذاران ایجاد شده است. اوراق مشتقه در این بازار معامله میشود و اوراقی به حساب می‌آیند که آنها بر اساس دارایی‌های اساسی مانند محصولات کشاورزی، مواد شیمیایی، طلا و … ارزش‌گذاری میشوند.
فرآیند معامله در بازار مشتقه بدین صورت است که ابتدا دارایی خاص را به عنوان دارایی پایه تلقی می‌کنند و سپس قیمت معامله از روی قیمت دارایی محاسبه میشود. به عبارت دیگر در این بازار قراردادها بر اساس کالاهای اساسی در نظر گرفته شده و برای معامله تنظیم می‌گردند. دارایی‌های پایه میتواند شامل سکه، زعفران، پسته، زیره، فرآورده‌های روغنی و سایر محصولات ارزشمند باشد.
۴. بازار مالی
بازارهای مالی برای به حداکثر رساندن و سازماندهی وجوه سرگردان موجود در دست سرمایه‌گذاران طراحی شده‌اند. این بازار با جمع‌آوری و هدایت این وجوه بخشی از نیازهای مالی بازار بورس کالا را برطرف می‌کند. ابزارهای مختلفی در بازار مالی وجود دارند که بسته به نوع کالای مورد معامله و شرایط بازار با یکدیگر تفاوت دارند.
نحوه ورود به بورس کالا چگونه است؟
اکنون که با بورس کالا آشنا شدید، به توضیح شرایط سرمایه گذاری در بورس کالا می رویم. بسیاری از فروشندگان کالاهای خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند. مثلا فعالان حوزه فولاد با بهترین محصولات برای سرمایه گذاری در صنعت فولاد آشنا میشوند و برای دریافت سود بیشتر به بررسی قیمت‌ها در بورس کالا می‌پردازند. سپس قیمت آن محصول توسط کارشناسان بورس کالا در اختیار خریداران قرار می‌گیرد.
افراد برای ورود به این بازار و سرمایه گذاری در بورس کالا، در گام اول باید به کارگزاری مراجعه کنند. البته پیشنهاد میشود حتما با اموزش بورس کالا هم آشنا باشند تا این مراحل را ساده‌تر طی کنند. در طی مراحل ثبت نام کد معاملاتی بورس کالا را دریافت خواهید کرد. این کد با کد بورسی که در آن اوراق بهادار خرید و فروش می‌کنید، متفاوت است. کلیه معاملات در بورس کالا بر اساس قراردادهای استانداردی است که توسط قوانین تعریف شده‌اند.
نحوه خرید از بورس کالا
- دریافت کد کالا از کارگزاری
- تکمیل فرم ثبت سفارش با کارگزاری و پیشنهاد قیمت
- واریز حداقل سپرده لازم برای انجام معامله به حساب کارگزار در اتاق پایاپای
- انتقال سفارش مشتری به تالار معاملات توسط کارگزار
- شرکت در مزایده توسط کارگزار و انجام معامله در تالار
- واریز باقیمانده وجه پس از کسر سپرده اولیه به حساب کارگزار در اتاق پایاپای
- تسویه اسناد معاملات در اتاق پایاپای و صدور اسناد معاملات
- تسویه مالی معاملات در اتاق پایاپای
- انتقال وجه از طریق حساب بانکی به حساب معامله‌گر پس از کسر هزینه
برخی از کالاها و محصولات موجود در بورس کالا نیاز به مجوز از مراجع مربوطه دارند. به عنوان مثال، محصولات پتروشیمی و برخی کالاهای دیگر نیاز به ثبت نام مشتری در سامانه بهین یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) دارند. برای برخی از اقلام به پروانه بهره‌برداری، گواهی استاندارد اجباری یا معرفی از وزارت صمت یا سایر ارگان‌ها نیاز است. در مورد برخی از کالاها و محصولات در بورس کالا نیز محدودیتی برای حداقل مقدار محصول وجود دارد. در ضمن برای برخی از شرکت‌ها، وجود استعلام یا تاییدیه توسط مراجع خاصی الزامی است.
مدارک لازم برای خرید از بورس کالا
- تکمیل فرم درخواست کد مشتری با کارگزار
- مدارک شناسایی شرکت شامل اساسنامه یا اسناد تاسیس شرکت یا سازمان، آخرین خبرنامه رسمی تغییرات و مدیر و صاحب امضای مجاز شرکت یا سازمان، شناسنامه عکس‌دار و کارت ملی صاحبان امضای مجاز و مدیر عامل یا رئیس شرکت
- اسناد مالی شرکت شامل اظهارنامه مالیاتی آخرین دوره مالی (در صورت وجود) و کد اقتصادی
- مسائل کلی مربوط به کیفیت مستندات و فرآیند صدور کد
- بورس مجاز است برای احراز هویت مشتری به مراجع قانونی مراجعه و تاییدیه دریافت کند. بدیهی است صدور کد منوط به تایید صحت مدارک است و با متخلفان برخورد قانونی خواهد شد.
- مشتری موظف است در هر زمان بنا به درخواست بورس مدارک را مجددا ارسال نماید. در صورت عدم ارائه، کد مشتری غیرفعال میشود.
- مشتری موظف است هرگونه تغییر در اسناد را به بورس اطلاع دهد. توجه به تاریخ انقضای اسناد و به روز رسانی آنها وظیفه مشتری است.
- در صورتی که مشتری رسما وکالتنامه را به وکیل منتقل کرده باشد، ارائه مدارک با توجه به نوع شخصیت (حقیقی-حقوقی) الزامی است.
نقش بورس کالا در صنعت فولاد
ما پیش‌تر درباره شرکت های تامین کننده فولاد در بورس کالا صحبت کرده‌ایم و پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را مطالعه کنید. داد و ستد محصولات فولادی در بورس کالا ایران و پیش از آن در سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران، مزایای بی شماری را برای این صنعت و فعالان آن به همراه داشته است.
از جمله این مزایا میتوان به ایجاد بازار ملی، رقابتی و شفاف برای محصولات فولادی و همچنین تسهیل تامین مالی اشاره کرد. شفافیت و رقابت در معاملات بورس کالای ایران، رانت خواری و فساد را در این بازار از بین برده، اطمینان از انجام معاملات خوب و اعتماد فعالان بازار را نسبت به امنیت معاملات افزایش داده است.
بورس کالای ایران مزایای زیادی برای صنعت فولاد دارد. این مزیت‌ها شامل پوشش ریسک، تامین مالی و کمک به بخش خصوصی از طریق کاهش مالیات، اعتمادسازی در میان طرفین معامله، حذف واسطه‌های غیرضروری، ایجاد شفافیت و یافتن قیمت عادلانه میشود. این موارد علاوه بر ایجاد ابزار جدید، میتواند به صنعت فولاد کمک کند تا رکود خارج شود.
بورس کالا برای تسهیل مشتریان خرد و رونق بخشیدن به بازار محصولات فولادی، عرضه اندک را در تالارهای صنعتی آغاز کرده است. با آغاز فروش خرد فولاد، خریداران فولاد دیگر مجبور نیستند این محصولات را از دلالان غیرضروری خریداری کنند و سود بالایی بپردازند. از سوی دیگر به کارخانه های فولاد این فرصت داده میشود تا کالاهای بیشتری تولید کرده و به دست مصرف کنندگان برسانند.
این عرضه یک چرخه کامل از تولید تا مصرف کننده را بدون واسطه فراهم می‌کند. به این معنا که متقاضیان محصولات نهایی فولادی می‌توانند از قیمت میلگرد و محصولات مشابه آن مطلع شوند و آنها را از بورس کالا خریداری کنند که این امر باعث کاهش هزینه برای مصرف کننده میشود. همچنین زمینه افزایش تقاضا در صنعت فولاد را هم برای تولیدکنندگان مواد اولیه و هم برای محصول نهایی فراهم می‌کند.
پیش از شروع این معاملات در بورس، تقاضای خریداران بیش از ۱۱۰ تن بود، اما اکنون محصولات فولادی با ظرفیت تناژ کمتر از ۱۱۰ تن نیز عرضه میشود. بر این اساس خرده فروشان محصولات نهایی مورد نیاز خود را مستقیما از بورس کالا دریافت می‌کنند و هزینه مصرف خود را کاهش می‌دهند. در ابتدا به نظر می‌رسد معاملات جزئی در بورس کالا مورد استقبال خریداران قرار نمی‌گیرد، اما با گذشت زمان و آگاهی از مزایای این طرح، مشتریان انگیزه لازم را برای معامله به دست می‌آورند.
خرید آهن آلات بورسی از آیرومارت
برای خرید میلگرد از بورس کالا می‌توانید روی آیرومارت حساب کنید. معمولا فعالیت در بورس نیازمند تخصص است و شما باید اطلاعات به روز داشته باشید. کارشناسان مجرب ما به طور مدام در حال کسب اطلاعات و تحلیل بازار آهن هستند و بهترین‌ها را به شما ارائه می‌دهند. در ضمن پس از سفارش آنلاین، محصول مورد نظرتان میتواند در انبار نگهداری شود و در هر زمان که خواستید برای شما ارسال گردد. جهت کسب اطلاعات بیشتر کافیست همین حالا با شماره ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس بگیرید.
کارشناسان مشاور آیرومارت
