آرماتور بندی چیست و نکات آرماتوربندی ساختمان

آرماتوربندی به فرآیند چینش میلگردها که شامل خمکاری و اتصال آن‌ها به روش‌های مختلف است گفته می‌شود. آرماتور در واقع همان میلگرد است. به میلگردهای شکل گرفته آرماتور گفته می‌شود. پیش از بررسی آرماتور بندی چیست به بررسی انواع روش های تقویت بتن می‌پردازیم.

هزینه آرماتور بندی وابسته به قیمت میلگرد ، قیمت بتن و هزینه خمکاری و اتصال دهی آن است. بتن را می توان یکی از پر کاربردترین مصالح ساختمانی دانست. این ماده از ترکیب سیمان و سنگ دانه های ریز و درشت یا همان شن و ماسه تشکیل شده است. بتن به تنهایی استحکام فشاری بسیار بالایی دارد اما در برابر تنش‌های کششی و برشی ضعیف است و از هم می‌پاشد. به همین دلیل بتن باید تقویت شود. از انواع بتن‌های تقویت شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بتن پیش تنیده شده
• بتن الیافی
• بتن مسلح یا بتن آرمه

بتن پیش تنیده شده

بتن پیش تنیده معمولا به کمک کابل‌های قدرتمند فولادی تولید می‌شود. در این روش از قاعده تنش پسماند برای ایجاد سطح مقاومت بالا تر در بتن استفاده می‌شود. قطعه بتنی بسته به کاربرد در یک جهت مشخص تحت تنش‌های شدیدتر قرار می‌گیرد. بتن پیش تنیده به نحوی طرحی می‌شود که کابل‌های فولادی تنشی در جهت عکس تنش غالب به بتن وارد می‌کند. به این ترتیب قطعه بتنی زمانی که تحت بار در محل کار خود قرار می‌گیرد مقاومت بیشتری خواهد داشت. در واقع میزان بارگذاری بتن به این روش بیشتر می‌شود. اما تنیدن و استفاده از کابل‌های فولادی گران قیمت است و این روش برای طراحی برخی سازه‌های حساس مثل پل و سایر استفاده می‌شود.

بتن الیافی

بتن الیافی نوعی دیگر از بتن تقویت شده است. برای تولید بتن الیافی از الیاف آزبست یا الیاف شیشه‌ای استفاده می‌شود. این نوع بتن را می توان الهام گرفته از کاهگل سنتی دانست. در نوع پیشرفته این نوع بتن از الیاف فولاد کربن و سایر مواد پیشرفته نیز استفاده می‌شود. این نوع بتن معمولا برای ساخت قطعات پیش ساخته و پانل های بتنی به کار می‌رود. الیاف قرار گرفته در دل این محصول باعث جلوگیری تشکیل و اشاعه ترک و در نهایت فروپاشی بتن می‌شود.

بتن مسلح یا بتن آرمه

اما نوع آخر که به بتن آرمه یا بتن مسلح معروف است را پرکاربرد ترین نوع بتن تقویت شده می‌توان دانست. برای تولید بتن آرمه ابتدا ارماتوربندی انجام می شود. آرماتوربندی به کمک میلگرد در استانداردهای مختلف و فرآیندهای خمکاری و اتصال‌دهی‌های مختلف انجام می‌شود. آرماتور بندی توسط کارفرما در محل پروژه قابل انجام است. همچنین امکان ساخت سازه‌های از پیش ساخته نیز در این روش فراهم است. ارماتور بندی در هندسه‌های مختلفی می‌تواند انجام شود به همین دلیل تنوع شکل هندسی محصول نهایی زیاد است.

همچنین آرماتور بندی روی دیواره‌های یک سازه امکان اعمال بتن به صورت شاتکریت را هم فراهم می‌کند. برای آشنایی بیشتر با فرآیند شاتکریت یا پاشش بتن به مقاله لینک شده به وبلاگ مراجعه نمایید. جهت انجام ارماتور بندی در اکثر مواقع از میلگرد آجدار استفاده می‌شود. میلگرد آجدار به دلیل طراحی آج بر سطح خود درگیری بیشتری با بتن خواهد داشت و مقاومت بتن مسلح افزایش پیدا می‌کند. میلگرد آجدار در پروژه‌های کوچک به کمک اهرم‌های دستی خمش می‌شود و در پروژه های بزرگتر از دستگاه‌های خم زن استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی نکات مهم آرماتور بندی می‌پردازیم.

نکات مهم آرماتوربندی

استاندارد میلگرد در آرماتور بندی

همانطور که پیش از این به آن پرداخته شد میلگرد در استانداردهای مختلفی تولید و راهی بازار می‌شود. میلگرد ساده در استاندارد A1 و میلگرد آجدار در استاندرهای A2 A3 و A4 تولید می‌شود. سطح استحکام و هندسه آج این استانداردها با یکدیگر متفاوت است. برای اطلاع از این تفاوت‌ها، مقاله تفاوت‌های میلگرد A2 و A3  را مطالعه کنید.

طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان جهت ارماتوربندی ستون‌ها، تیرها و فوندانسیون سازه از میلگرد با استاندارد A3 استفاده می‌شود. همچنین طبق این استاندارد جهت ایجاد پیوندهای عرضی و خاموت از میلگرد با استاندارد A2 باید استفاده شود. جهت آشنایی بیشتر با خاموت چیست به مقاله لینک شده به وبلاگ مراجعه نمایید.

خم و برش میلگرد جهت آرماتوربندی

خمکاری و برشکاری میلگرد جهت آرماتوربندی نیز باید طبق اصول مشخصی انجام شود. برشکاری در دو نوع و به کمک قیچی و سنگ فرز انجام می‌شود. میلگرد در قطر های معمول به راحتی با قیچی بریده می‌شود و برای برش میلگردهای قطور از سنگ فرز کمک گرفته می‌شود. همچنین خمکاری میلگرد جهت ایجاد هندسه مناسب آرماتور بندی به کمک اهرم دستی و دستگاه خم زن استفاده می‌شود. همچنین این فرآیند ها باید روی میلگرد در دمای معمولی انجام گردد و اعمال هوابرش جهت برش طبق مقررات ممنوع است. همچنین برشکاری و خمکاری میلگرد جهت آرماتور بندی در دمای کمتر از ۵ درجه سانتیگراد ممنوع است. لازم به ذکر است آیرومارت ارائه دهنده خدمات خمکاری و برشکاری با ابعاد و شرایط مورد نظر شما با بالاترین کیفیت است.

اتصال میلگردها حین آرماتوربندی

گاهی حین آرماتوربندی به دلیل محدودیت طول میلگرد آجدار نیاز به وصله زدن آن ایجاد می‌شود. اتصال دهی میلگرد به روش های مختلفی قابل انجام است. از جمله:

• روش مکانیکی
• روش فورج
• روش تکیه گاهی
• روش اورلب

در روش مکانیکی میلگردها رزوه زنی می‌شوند و برای اتصال آن‌ها از کوپلر یا جفت کننده استفاده می‌شود و در آرماتوربندی قیمت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روش فورج به کمک حرارت و فشار بالا دو میلگرد به یکدیگر جوش می‌خورند. این روش در آرماتور بندی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش تکیه گاهی نیز به کمک بست پیاده می‌شود. بست‌ها به وسیله پیچ و مهره باعث اتصال دو میلگرد می‌شوند. اما از این بین روش اورلب معمول‌ترین روش جهت رفع نیاز اتصال در آرماتوربندی است. در این روش دو میلگرد به اندازه مشخصی روی یکدیگر قرار می‌گیرند و به کمک سیم آرماتوربندی به یکدیگر متصل می‌شوند.

در برخی موارد این اتصال با جوشکاری نیز انجام می‌شود. طبق مقررات ملی ساختمان طول اورلب دو میلگرد باید ۵۵ برابر قطر آن باشد. روش‌های مختلفی برای گره زدن سیم آرماتور حین آرماتور بندی وجود دارد که این موضوع باید طبق استاندارد آرماتور بندی صورت گیرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع روش های وصله زنی میلگرد به لینک مشخص شده مراجعه نمایید.

جلوگیری از خوردگی بتن

پس از اتمام آرماتوربندی، میلگردها قالب بندی و توسط بتن پوشیده می‌شوند. در حالت معمول طبق استاندارد آرماتور بندی روی میلگردها حدود ۳.۵ سانتی‌متر بتن پوشیده می‌شود. در برخی مواقع پس از خشک شدن بتن آرمه امکان نفوذ رطوبت به درون آن وجود دارد. برخی موارد آرماتوربندی در شرایط جوی مستعد خوردگی انجام می‌شود. در صورت رسیدن رطوبت به محل اتصال میلگرد و بتن، میلگرد فولادی خورده می‌شود. در صورت ایجاد خوردگی در سطح میلگرد واکنش‌های اکسیداسیون صورت می‌گیرد، محصول این واکنش ها غالبا اکسید آهن است. به دلیل حجیم بودن اکسید آهن در مقایسه با خود آهن یک انبساط حجمی در فضای درون بتن آرمه رخ می‌دهد. این انبساط باعث ایجاد ترک می‌شود. با ایجاد ترک حجم رطوبت و هوای بیشتری به سطح میلگرد می‌رسد و خوردگی تشدید می‌شود.

به مرور بتن آرمه به طور کامل متلاش می‌شود و مقاومت آن به شدت کاهش می‌یابد. کاهش مقاومت بتن آرمه در ستون و تیرهای یک سازه می‌تواند خسارات جانی و مالی زیان‌باری را در پی داشته باشد. به همین دلایل در برخی موارد و شرایط جوی حساس از میلگرد پوشش‌دار استفاده می‌شود. از جمله انواع میلگرد مقاوم به خوردگی میلگرد گالوانیزه است که در برخی موارد خاص برای ارماتور بندی استفاده می‌شود.

نوع معمول‌تر میلگردهای پوشش‌دار، استفاده قرار می گیرند. به دلیل ماهیت شیمیایی این مواد، علاوه بر خاصیت مقاومت به خوردگی در ارماتور بندی باعث ایجاد چسبندگی بهتر میلگرد به بتن نیز می‌شود. جهت مطالعه بیشتر در خصوص میلگرد اپوکسی و روش های جلوگیری از خوردگی بتن به مقاله لینک شده به وبلاگ آیرومارت مراجعه نمایید.

سخن پایانی

درباره آرماتوربندی مطالبی را در این مقاله با هم مرور کردیم. اطلاع از قیمت روز میلگرد برندهای معتبر بازار از مهم‌ترین بخش‌های جمع بندی هزینه‌های ساختمان‌سازی است. آیرومارت به عنوان یک بازرگانی فعال حوزه آهن آلات، قیمت میلگرد شاهرود، اصفهان و … را در سایت و کانال تلگرامی خود روزانه اعلام می‌کند. جهت خرید میلگرد و دیگر مقاطع فولادی می‌توانید از دو روش مراجعه به سایت و یا تماس با کارشناسان آیرومارت از طریق شماره تلفن ۰۲۱۴۵۳۰۶ اقدام به ثبت سفارش نمایید.