قالب بندی بتن + انواع قالب ها، نکات مهم و نحوه اجرا

قالب بندی بتن یکی از قسمت‌های مهم اجرای ساختمان اسکلت بتنی است که پس از آرماتور بندی و پیش از بتن ریزی انجام می‌شود. قالب ها برای شکل‌دهی بتن بسته می‌شوند، آن را تا زمان سخت شدن و رسیدن به مقاومت کافی دربرمی‌گیرند و در نهایت بتن را به اَشکال مختلف سازه‌ای مانند تیر، ستون و دال درمی‌آورند.

قالب بندی از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است و می‌بایست از قالب با کیفیت بالا استفاده کرد تا کیفیت بتن پس از بتن ریزی نیز حفظ شود. درنتیجه باید برای انجام آن اصول و نکاتی را رعایت کرد و نیاز به نیروی متخصص دارد. در این مقاله سعی داریم تا به ارائه اطلاعاتی درباره فرآیند قالب بندی، هدف از اجرای آن، نکات اجرایی، انواع قالب و عوامل موثر بر هزینه‌های این عملیات ساختمانی بپردازیم؛ با ما در وبلاگ آیرومارت همراه باشید.

قالب بندی چیست؟

قالب بندی بتن به بیان ساده به اجرای سازه‌ای می‌گویند که برای نگهداری بتن ریخته‌شده و شکل‌دهی به آن در ابعاد مورد نظر تا زمان گیرش اولیه بتن اجرا می‌شود. اهداف مهم قالب بندی شامل موارد زیر می‌شوند:

• شکل دادن به بتن در ابعاد مورد نظر
• حفاظت بتن در مقابل تنش‌های مکانیکی
• جلوگیری از کاهش رطوبت بتن
• ممانعت از نشت شیره بتن
• ایجاد عایقی مناسب در مقابل سرما و گرمای محیط
• جلوگیری از جابه‌جایی آرماتورها و سایر اجزای موجود در بتن

قالب بندی عموما موقتی است و پس از اینکه بتن بتواند به تنهایی تنش‌های ناشی از وزن خود را تحمل کند قالب ها برداشته می‌شوند، اما گاها از قالب‌های دائمی نیز بهره می‌گیرند. در ادامه به شرح انواع قالب بندی بتن می‌پردازیم.

انواع قالب بندی ساختمان

قالب‌ها در حالت کلی در دو نوع دائم یا موقت قرار می‌گیرند. قالب موقت پس از شکل گرفتن و سفت شدن بتن، از اطراف بتن برداشته می‌شود، اما قالب دائمی در جای خود باقی می‌ماند. قالب دائم را اغلب از مواد فوم می‌سازند که در جای خود باقی مانده و پس از گیرش بتن به بخشی از ساختمان تبدیل می‌شود. از جمله مزایای قالب دائم می‌توان به تسریع ساخت و ساز اشاره کرد، چرا که در این صورت عملیات قالب برداری از مراحل ساخت ساختمان حذف می‌شود.

قالب بندی دائم علاوه بر ایجاد پایداری بیشتر، از بتن در مقابل هر گونه آسیب که ممکن است در اثر تماس با خاک اطراف ایجاد شود، محافظت می‌کند. قالب بندی دائم نسبت به قالب بندی موقت هزینه بیشتری دارد. به علاوه، این روش قالب بندی بتن معمولاً از نظر طراحی سخت‌تر از نوع موقت بوده و به مهندسی پیچیده‌تری نیاز دارد؛ از این رو در حال حاضر اغلب از قالب های موقت استفاده می‌شود. در ادامه انواع جنس قالب های موقت را بررسی می‌کنیم.

انواع جنس قالب های موقت

قالب بتن می‌تواند از جنس های زیر باشد:

• فلز
• چوب
• پلاستیک
• فایبرگلاس

قالب بندی فلزی

قالب بندی فلزی رایج‌ترین نوع قالبی است که در ساخت سازه‌های بتنی استفاده می‌شود. با وجود اینکه قیمت اولیه قالب های فلزی کمی بیشتر از برخی دیگر از انواع آن است، اما به دلیل طول عمر بالایشان مقرون به صرفه‌اند. قالب های فلزی به راحتی و به سرعت قابل نصب و برداشتن بوده، رطوبت بتن را جذب نمی‌کنند و تغییر شکل نیز نمی‌دهند. این نوع قالب بندی مدرن همچنین کیفیت مناسب سطح بتن را ارائه داده و به لحاظ طراحی و مهندسی، اجرای آسانی دارد.

قالب‌ فلزی معمولا در دو جنس آلومینیومی و فولادی در بازار موجود است که نوع فولادی آن کاربرد بیشتری دارد. ورق فولادی، ماده اولیه و اصلی در تولید قالب فلزی بوده و از جنس فولاد st37 است. هرچه ورق از کیفیت بالاتری برخوردار باشد، قالب نیز کیفیت بالاتری خواهد داشت. برای بررسی قیمت‌‌ ورق سیاه و ثبت سفارش کلیک کنید.

در حال حاضر ورق مجتمع فولاد مبارکه یکی از برندهای باکیفیت موجود در بازار به شمار می‌رود. این نوع ورق موج ندارد، دارای ابعاد استانداردی بوده و ضخامتش در تمام سطح آن یکسان است. کیفیت پایین ورق و موج دار بودن آن موجب می‌شود که در سطح بتن نیز موج ایجاد شده و در نهایت کیفیت پایین بتن پس از قالب برداری را به دنبال خواهد داشت . برای استعلام قیمت ورق سیاه فولاد مبارکه اصفهان و خرید آسان این نوع ورق به وبسایت آیرومارت مراجعه کنید و یا با کارشناسان ما تماس بگیرید.

اجزای قالب فلزی، پرکاربردترین قالب

اجزای مورد نیاز برای قالب بندی فلزی در پروژه‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد، اما در حالت کلی می‌توان آن‌ها را در دسته‌بندی زیر قرار داد:

• پنل

شامل ورق فولادی با ضخامتی حدود ۲ تا ۴ میلیمتر است.

• پشت بند افقی یا کمرکش

از جنس لوله یا قوطی است که با بست‌های مناسب به پنل‌ها متصل می‌شود.

• پشت بند و وادار

شامل پروفیل‌های سبک است که وظیفه استحکام بخشی، محکم کردن قالب‌ها و جلوگیری از کج شدن آن‌ها را برعهده دارد. با توجه به اجزای لازم برای قالب بندی فلزی، می‌توان بخشی از هزینه برای اجرای آن را مربوط به قیمت پروفیل، لوله و ورق فولادی دانست.

انواع قالب بندی فلزی

قالب‌های فولادی معمولا در دو نوع لبه خم و تسمه ای (جوشی) یافت می‌شوند، اما امروزه مدل‌های جدیدتری نیز در بازار موجود است. قالب‌های لبه خم نسبت به نوع تسمه ای، سبک‌ترند، زیرا ورق مورد استفاده در تولید قالب‌های تسمه‌ای نسبت به قالب‌های لبه خم ضخامت بیشتری دارد.

قالب‌های تسمه ای معمولا از ورق سیاه ۳ میلیمتر ساخته شده و با توجه به میزان بارهای وارد بر آن، توسط تسمه‌هایی از ورق با ضخامت ۳ تا ۴ میلیمتر تقویت می‌شوند. برای استعلام قیمت ورق ۳ میل و ثبت سفارش کلیک کنید. مهم‌ترین برتری قالب تسمه‌ای نسبت به نوع لبه خم، مربوط به ایجاد درز کمتر، پس از اجرای قالب است. میزان این درز، بعد از باز شدن قالب بتن مشخص می‌شود، به همین خاطر نیز در پروژه‌های بزرگ اغلب از نوع تسمه‌ای استفاده می‌کنند.

مزایای قالب بندی فلزی

از جمله مهمترین مزایای قالب بندی فلزی که موجب شده است کاربرد زیادی در ساختمان سازی داشته باشد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• طول عمر بالا
• داشتن سطح صاف
• عدم احتراق
• استحکام بالا در مقابل تنش‌های وارده
• سرعت بالا در اجرای قالب بندی
• تمیز بودن محیط کار در مقایسه با سایر قالب‌ها

قالب بندی چوبی

قالب های چوبی به دلیل سهولت در استفاده عموما برای قالب بندی ساختمان استفاده می‌شوند. تخته سه لا فنولیک یک گزینه مناسب برای قالب بندی بتن با چوب است، چرا که بسیار پایدار و صاف بوده و در برابر نفوذ آب نیز مقاومت مناسبی دارد.

قالب بندی پلاستیکی

در قالب بندی پلاستیکی برای بتن از پلاستیک خاصی بهره می‌گیرند که نه مواد بتن به آن می‌چسبند و نه واکنش‌های شیمیایی میان آن‌ها رخ می‌دهد، در نتیجه پس از قالب برداری هیچ‌گونه لکه‌ای روی سطح بتن مسلح وجود نخواهد داشت.

قالب بندی فایبر گلاس

گاهی از فایبر گلاس نیز برای قالب بندی بتن استفاده می‌شود که با وجود وزن کم، استحکام بالایی دارد و سطوح بتنی بسیار صافی را ارائه می‌دهد.

همان‌گونه که گفته شد پرکاربردترین نوع قالب ها نوع فلزی آن است که در ادامه توضیحات جامع‌تری درباره این نوع قالب ارائه می‌کنیم. همچنین می‎توانید برای اطلاع از جزئیات قوانین آیین نامه قالب بندی به مبحث نهم مقررات ملی ساختمان مراجعه کنید.

قالب برداری

پس از اینکه گیرش اولیه بتن اتفاق افتاد، قالب های موقت برداشته می‌شوند که این عملیات را قالب برداری می‌گویند. البته مدت زمان سخت شدن بتن بستگی به شرایط مختلف از جمله دمای محیط دارد؛ مثلا بتن ریزی در هوای گرم موجب تسریع بخار آب و گیرش زودتر بتن می‌شود که باید در این مورد نکات خاصی را رعایت کرد. قالب برداری باید حتما به صورت اصولی انجام شود تا بتن آسیب نبیند.

نکات مهم در قالب‌بندی

در اجرای قالب بندی بتن باید نکاتی را در نظر گرفت تا به بهترین شکل انجام شود. در ادامه این نکته‌ها را بیان می‌کنیم:

• اتصالات قالب بندی باید محکم و متناسب با جنس قالب باشد.
• قالب‌های فلزی می‌بایست پیش از نصب، روغن‌کاری شوند تا بتن به قالب نچسبد.
• قالب بندی باید به گونه‌ای اجرا شود که کاملا بدون درز باشد.
• قالب بندی مناسب به این صورت است که باز کردن قالب‌ها در آن، به راحتی و بدون آسیب رساندن به بتن و قالب انجام شود.
• شکل و ابعاد بتن برای طراحی و نصب قالب‌ها در نظر گرفته شود.
• قالب باید استحکام کافی داشته باشد تا بتواند وزن و فشارهای وارده از طرف بتن را تحمل کند.
• قالب نباید تاب و گسیختگی و هیچ‌گونه روزنه‌ای داشته باشد تا شیره بتن به بیرون درز نکند.
• قالب می‌بایست حتی‌الامکان دارای سرعت نصب و باز کردن بالایی باشد تا در وقت و هزینه صرفه‌جویی شود.
• ابعاد و شکل قالب باید دقیق باشد.

عوامل موثر بر هزینه اجرای قالب‌بندی ساختمان

معمولا عملیات قالب بندی بتن با توجه به حساسیت بالایی که دارد، نیاز به تخصص داشته و هزینه اجرایی آن نیز نسبتا زیاد است. البته دستمزد قالب بندی و آرماتور بندی متاثر از برخی عوامل است که در زیر به شرح آن‌‌ها می‌پردازیم:

• نوع و سیستم قالب بندی
• نوع و میزان مصالح مورد استفاده
• قیمت مصالح مورد استفاده

این نکته را نیز باید اشاره کنیم که هزینه قالب بندی ستون، قالب بندی سقف و سایر المان‌های سازه می‌توانند متفاوت باشند.

فروش ورق‌های سیاه، پرکاربرد در ساخت قالب‌های فلزی

همانطور که پیش از این نیز گفته شد، قالب بندی فلزی در بین سایر انواع دیگر پرکاربردتر است و یکی از عوامل تعیین‌کننده هزینه و کیفیت آن مربوط به محصولات فلزی می‌شود که در تولید آن به کار می‌روند. شرکت پیشرو صنعت نفت آسیا با نام تجاری آیرومارت به عنوان یکی از مراکز معتبر فروش مقاطع فولادی، انواع این مقاطع مانند ورق سیاه را با کیفیتی بالا و در سریع‌ترین زمان به سراسر کشور عرضه می‌کند.

آیرومارت با داشتن زیرساخت‌های لازم از جمله انبار به مساحت ۱۰ هزار متر مربع در شورآباد تهران، امکان ارسال محصول به سراسر ایران را فراهم آورده است. جهت برآورد هزینه لازم است از قیمت روز ورق فولادی و همچنین قیمت پروفیل، قیمت آهن امروز و عوامل موثر بر کیفیت هر کدام اطلاعاتی داشته باشید. برای کسب این اطلاعات از طریق شماره تلفن ۰۲۱۴۵۳۰۶ با کارشناسان مجرب آیرومارت تماس بگیرید و با آن‌ها درباره خرید خود مشورت کنید.