مراحل اجرای ستون بتنی از آرماتوربندی تا قالب‌بندی

اجرای ستون بتنی، یکی از مهم‌ترین گام‌ها در سازه‌هایی با اسکلت بتنی است که اجرای مناسب آن می‌تواند مقاومت بالایی را برای سازه به ارمغان بیاورد! اجرای این المان مراحل مختلفی نظیر قالب‌بندی، آرماتوربندی، بتن‌ریزی و برخی موارد دیگر دارد که باید به جزئیات این مراحل توجه ویژه‌ای داشته باشید.

اگر مشتاق به کسب اطلاعات بیشتر در این باره هستید، در ادامه این نوشته از آیرومارت به بررسی مراحل اجرای ستون بتنی از آرماتوربندی تا قالب‌بندی پرداخته‌ایم؛ تا انتها همراه ما باشید.

ستون بتنی چیست؟

ستون بتنی وظیفه‌دار تحمل و انتقال بار‌های فشاری در سازه‌های بتنی است و می‌توان ستون بتنی را بهترین گزینه برای این امر در نظر گرفت؛ البته به شرط اجرای مناسب.

بهره‌گیری از مصالح ساختمانی مناسب و همچنین استفاده از نقشه اصولی، نکاتی به شمار می‌روند که می‌توانند اثر بخشی این سازه را بالاتر ببرند.
انواع مختلفی از بتن مانند بتن معمولی، بتن الیافی و بتن مسلح در اجرای ستون بتنی به کار گرفته می‌شوند اما معمولا بتن مسلح کاربرد بیشتری برای این موضوع دارد.

اجزای مختلف ستون بتنی

ستون بتنی در ظاهر یک المان بسیار ساده است اما در واقع متعلقات زیادی دارد! اجرای ستون بتنی از طریق اجرای اجزای کوچک‌تر المان شروع شده و در نهایت تکمیل می‌شود و دقیقا به مانند سایر مراحل ساخت ساختمان، نیاز است تا به دقت از روی نقشه‌ای اصولی اقدام به انجام این کار کرد. در ادامه به بررسی برخی از مراحل اجرای این المان پرداخته‌ایم.

سر ستون

سرستون‌ها در قسمت بالایی ستون قرار گرفته و به‌طور مستقیم بارهای اعمال شده از روی سازه را دریافت می‌کنند. این بخش از ستون بتنی در ستون‌های نگهدارنده دال‌های تخت کتیبه‌دار یا بدون کتیبه رایج‌ترند اما محدودیتی برای اجرای آنها وجود ندارد.

کتیبه

کتیبه را می‌توان تا حدودی یک المان محافظتی در نظر گرفت که با توزیع مناسب نیروی وارد شده، از برش خوردن دال جلوگیری می‌کند.

پایه ستون

پایینی‌ترین قسمت ستون پایه ستون نام دارد که دیگر اجزای ستون را کار هم نگه داشته می‌تواند نیروی وارده را به خوبی تحمل کند. اگر از پایه ستون استفاده کنید، امکان کاهش ضخامت ستون‌ها نیز وجود دارد.

بدنه

بخش اصلی ستون بتنی که در بین سرستون و پایه قرار می‌گیرد، بدنه اصلی ستون بوده و اغلب افراد این بخش را کل ستون در نظر می‌گیرند! ضخامت بدنه ستون بسته به محاسبات صورت گرفته و نقشه طراحی شده است اما به صورت کلی، در برخی موارد می‌توان ضخامت بدنه ستون را در بخش‌هایی از آن کم و زیاد کرد. این کار به افزایش مقاومت ستون کمک زیادی می‌کند.

میلگرد

اگر قصد اجرای ستون بتنی به شکلی اصولی و مقاوم را دارد، ابدا نباید از آرماتورهای طولی و عرضی غافل شوید! همچنین میلگرد‌ها امکان اتصال المان به عضو‌های دیگر مانند دال، فونداسیون و سایر موارد را به شکل راحت‌تری فراهم می‌کنند. در این مرحله توجه به سایز و کیفیت میلگرد اهمیت بالایی دارد و از این رو توصیه می‌شود با بررسی قیمت میلگرد ۱۲، ۱۴ یا هر سایز دیگری که برای کار شما مناسب است، تا حد امکان محصول مرغوب و با کیفیت را تهیه کنید.

براکت

براکت بخشی از ستون بتنی است که هم کاربرد فنی دارد و هم برای تزئین به کار گرفته می‌شود! براکت در واقع قسمت بیرون زده ستون بتنی است که وظیفه نگهداری از تیر را به عهده دارد.

مراحل اجرای ستون بتنی

پس از بررسی ماهیت ستون بتنی و انواع آن، باید به بررسی روش‌های اجرای این المان بسیار مهم در سازه‌ها بپردازیم. روش اجرای ستون‌های بتنی به صورت کلی وابسته به نوع آن است و از این رو پیش از تشریح روش‌های اجرا، انواع ستون بتنی را بررسی کردیم.

پیکتاژ ستون بتنی

پیکتاژ به معنی پیاده کردن نقشه بر روی زمین است که اولین گام در ساخت هر نوع سازه‌ای به شمار می‌رود. در این مرحله نیاز است تا محدوده اجرای ستون، بر اساس نقشه و به شکل دقیق بر روی زمین مشخص شود که در دو مرحله صورت می‌گیرد؛ این مراحل و همچنین اینکه در این فرایند نقش فونداسیون چیست به شرح زیر است:

• پیاده کردن محل قرار‌گیری ستون بتنی بر روی فونداسیون: در مرحله اول باید در نقاط مرکزی محل معلوم شده برای حفر ترانشه، محل قرار گیری ستون بتنی بر روی فونداسیون را ایجاد کرد.
• پیاده کردن محل قرارگیری ستون بتنی بر روی ستون پایینی: پس از پیاده‌سازی ستون‌های متصل به فونداسیون، باید محل قرار‌گیری ستون‌های اصلی که به نحوی بیس پلیت ستون بتنی به شمار می‌روند را به شکل دقیقی مشخص کرد. توجه داشته باشید که کوچک‌ترین اشتباهی در این زمینه باعث می‌شود ستون در راستای درستی قرار نگیرد.

آرماتوربندی

یکی از مهم‌ترین مراحل اجرای ستون بتنی، محاسبه تعداد میلگرد ستون و کارگذاری و آرماتوربندی میلگرد‌ها است! این فرایند به صورت مستقیم مقاومت سازه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در صورتی‌که انتظار یک سازه مقاوم را دارید، باید آرماتوربندی ستون‌های بتنی را با دقت بالا انجام دهید. این فرایند در سه مرحله اجرا می‌شود که عبارت‌اند از برش، خم‌کاری و بستن.

آرماتوربندی باید کاملا دقیق و با جانمایی مشخص صوت بگیرد چرا که حتی یک سانتی‌متر انحراف، می‌تواند منجر به کاهش باربری ستون بتنی شود. آرماتور بندی عملی است که باید دقیقا از روی نقشه صورت گرفته و تمام جزئیات آن در نقشه اجرای به صورت دقیق و واضح آمده باشد. لازم به ذکر است که در این بین برخی مقررات ملی هم وجود دارند که باید رعایت شوند.

آرماتوربندی طولی در ستون بتنی

همانطور که پیشتر گفته شد، آرماتوربندی به دو صورت طولی و عرضی صورت می‌گیرد. آرماتورهای طولی به میلگرد‌هایی گفته می‌شود که در طول ستون بتنی کارگذاری می‌شوند و مقاومت ستون را در برابر فشار‌های کششی و خمشی افزایش می‌دهند.
تعداد میلگرد‌های طولی به شرح زیر است :

• ۶ میلگرد داخل دورپیچ
• ۳ میلگرد در تنگ‌های مثلثی
• ۴ میلگرد داخل تنگ‌های مستطیلی یا دایره ای

همچنین برای افزایش مقاومت و بهره‌وری سازه، می‌توان از میلگرد رامکا نیز بهره برد.
یکی دیگر از مواردی که باید در آرماتوربندی طولی به آن توجه شود، وصله کردن آرماتور‌ها است! در ساختمان‌های بلند، امکان استفاده از میلگردهای با طول خود ساختمان و به صورت یکپارچه وجود ندارد و از این رو نیاز است تا میلگردهای کوتاه‌تری را که در امتداد یکدیگر قرار داده‌ایم، به شکل مناسبی وصله کنیم. روش‌های مختلفی نظیر وصله میلگرد پوششی، جوشی، مکانیکی و اتکایی وجود دارند که هرکدام بسته به نیاز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آرماتوربندی عرضی در ستون بتنی

آرماتورهای عرضی، به صورت عمود و مایل به میلگرد‌های طولی نصب می‌شوند. این آرماتور‌ها مقاومت در برابر بارهای پیچشی و برشی درون ستون را برعهده دارند که با افزایش شکل‌پذیری، از شکست جانبی آن جلوگیری می‌کنند. نصب آرماتور عرضی با بهره‌گیری از دورگیر یا دورپیچ الزامی است و امکان چشم‌پوشی از آن وجود ندارد. همچنین می‌توان برای اجرای ساده‌تر و به صرفه‌تر، البته با توجه به قیمت خاموت، از این المان‌ها برای آرماتوربندی عرضی استفاده کرد.

میلگرد ریشه در ستون بتنی

آرماتور انتظار که به آن آرماتور ریشه هم گفته می‌شود، یکی از آرماتورهای کاربردی، اما نه اجباری در اجرای ستون بتنی است. در ساخت برخی از سازه‌های بتنی محدودیت‌هایی وجود دارد که اجازه ساخت اعضای سازه را به صورت یکجا نمی‌دهند و در این شرایط، به منظور جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند درز سرد و کاهش استحکام سازه، یک‌سری میلگرد‌ها بین دو لایه مجاور قرار داده می‌شود که به این میلگرد‌ها میلگرد انتظار یا میلگرد ریشه گفته می‌شود.

قالب بندی ستون بتنی

قالب ‌بندی بتن به معنای آماده کردن قسمت‌های مختلف یک قلب بر اساس نقشه و ابعاد مورد نیاز در اجرای ستون بتنی است! قالب‌های مورد استفاده برای این کار در حال حاضر اغلب چوبی هستند چرا که به راحتی می‌توان آنها را در ابعاد و شکل‌های مختلف کارگذاری کرد اما برخی دیگر از انواع قالب‌ها نظیر قالب‌های مدولار هم مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بتن ریزی

بتن‌ریزی حساس‌ترین مرحله در اجرای ستون بتنی است چرا که در صورت بروز هرگونه اشتباه در این فرایند، دیگر راه برگشتی وجود ندارد و باید کل ستون را تخریب کرده و دوباره از نو ساخت. البته برخی روش‌ها برای اصلاح ناشاقولی ستون بتن وجود دارند اما بهتر است که از همان ابتدا با مهار کردن قالب‌ها با استفاده از جک، اجازه انحراف به ستون‌ها را نداد. فرایند بتن‌ریزی را می‌توان به صورت اتوماتیک و دستی انجام داد که این موضوع بسته به ابعاد پروژه است. برخی از نکات مهم در فرایند بتن‌ ریزی عبارت‌اند از:

• رعایت ارتفاع سقوط آزاد
• ایجاد تراکم مناسب هر لایه با ویبراتور
• رعایت بتن‌ریزی در فاصله‌های زمانی مناسب
• دقت به عدم وجود آب در انتها و گوشه‌های ستون

پس از بتن‌ریزی، باید عمل آوری بتن را شروع کرد که تحت این فرآیند رطوبت و دمای بتن ریخته شده برای رسیدن به خواص مکانیکی لازم کنترل می‌شود. عمل آوری را می‌توان به دو روش انجام داد که عبارت‌اند از :

• روش آبرسانی: این روش رایج‌ترین روش است که در آن بر روی بتن به صورت مستقیم و یا با یک پوشش، آب‌پاشی صورت می‌گیرد.
• عایق‌بندی: در این روش با ایجاد پوشش‌های خاص، از تبخیر لایه آب موجود بر روی سطح بتن جلوگیری می‌شود.

باز کردن و پرداخت نهایی ستون بتنی

آخرین قدم‌ها در اجرای ستون بتنی، باز کردن قالب و پرداخت نهایی ستون است. باز کردن قالب باید بعد از سفت شدن کامل بتن صورت بگیرد و زمان پیشنهادی دو تا سه روز بعد از بتن‌ریزی است اما توجه داشته باشید که نگهدارنده‌ها باید حداقل هفت روز در جای خود باقی بمانند.
پرداخت بتن نیز که بعد از باز کردن قالب صورت می‌گیرد، فرایندی است که در آن با بهره‌گیری از ابزار آلات مخصوص، سطح بتن را صاف و صیقلی می‌کنند تا هم ظاهر زیباتری داشته باشد و هم ویژگی‌های مکانیکی ستون تقویت شوند.

کلام آخر

ستون بتنی، از اجزای بسیار حساس و مهم هر سازه بتنی‌ای به شمار می‌رود. این المان وظیفه‌دار دریافت و انتقال نیرو از قسمت‌های بالاتر سازه است و با توجه به ویژگی‌های فنی مناسبی که دارد، تا به امروز بهترین راهکار برای افزایش مقاومت انواع سازه، از سازه‌های عظیم شهری گرفته تا انواع ساختمان است. البته توجه داشته باشید که در اجرای ستون بتنی، توجه به کیفیت مواد اولیه و آهن آلات نیز اهمیت بالایی دارد.

اگر برای اجرای ستون بتنی یا هر پروژه دیگری نیاز به تهیه آن آلات مرغوب دارید، برای خرید و بررسی قیمت امروز محصولات مختلف، از قیمت میلگرد ۱۴ امروز گرفته تا هر نوع دیگر از مقاطع فولادی، با کارشناسان ما تماس گرفته و این محصولات را با قیمت رقابتی و بهره‌مندی از مشاوره تخصصین حوزه آهن، با بهترین قیمت از آیرومارت تهیه کنید. تنها کافی است که با کارشناسان ما تماس گرفته و نیاز‌های خود را در میان بگذارید.