درز انقطاع چیست + نحوه محاسبه و نکات اجرایی
محاسبه درز انقطاع یکی از مهمترین اصولی است که هنگام ساخت انواع سازه باید به آن دقت کنید. درز انقطاع فاصله ایمن بین ساختمان‌ها را فراهم می‌کند و در صورت رعایت آن، امکان وارد آمدن خسارات جدی به سازه وجود دارد. مهمترین آن‌ها مشکلی است که در هنگام زلزله به وجود می‌آید و دو ساختمان ممکن است به یکدیگر ضربه وارد کنند.
ما در این مطلب ضمن بررسی استانداردهای درز انقطاع، نکات مربوط به اجرای این موضوع در مراحل ساخت ساختمان را بررسی می‌کنیم. تا انتهای مطلب همراه وبلاگ آیرومارت باشید.
درز انقطاع چیست؟
با توجه به رفتار سازه در هنگام زلزله و حرکت آن که می‌تواند باعث نزدیک شدن دو سازه مجاور به یکدیگر و در نهایت برخورد آن‌ها شود، لازم است درزی بین دو ساختمان ایجاد شود که نام آن درز انقطاع است. وجود این درز فاصله ایمن میان دو ساختمان را حفظ کرده و از برخورد آن‌ها با یکدیگر در هنگام زلزله جلوگیری می‌کند.
عدم رعایت درز انقطاع می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. برای مثال، لوله‌های فاضلاب دچار مشکل می‌شوند و می‌توانند به دیوارها آسیب برسانند. همچنین ممکن است برای نمای ساختمان نیز مشکلاتی به وجود آید. تمامی این خسارت‌ها نهایتا بر ساختمان‌های اطراف نیز اثر مخرب دارند.
از آنجایی که رعایت درز انقطاع در مقررات ملی ساختمان ضروری است، عدم رعایت اصول آن در ساختمان سازی پیگرد قانونی دارد. همچنین اهالی می‌توانند شهرداری را به دلیل عدم رعایت درز انقطاع، محکوم کرده و خسارات وارده را مطالبه کنند.
آیا درز انقطاع در پلان همه ساختمان‌ها وجود دارد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که بر اساس قانون درز انقطاع آیین نامه ۲۸۰۰ و قانون مقررات ملی ساختمان، فقط ساختمان‌های بالای ۱۲ متر یا حداقل ۴ طبقه باید این موضوع را رعایت کنند تا از برخورد سازه‌ها و آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
نحوه محاسبه درز انقطاع چگونه است؟
برای محاسبه درز انقطاع، ارتفاع ساختمان مهمترین چیزی است که در نظر گرفته می‌شود. فرمول محاسبه درز انقطاع ساختمان به شرح زیر است:
۲÷۰۱/۰× ارتفاع
برای مثال اگر بخواهید درز انقطاع ساختمانی با ارتفاع ۱۴ متر را محاسبه کنید، ابتدا باید ۱۴ متر را در ۰۱/۰ ضرب کنید و عدد به دست آمده را تقسیم بر ۲ کنید.
- سانتی متر ۱۴ = ۰۱/۰ × ۱۴
- سانتی متر ۷ = ۲ ÷ ۱۴
طبق این محاسبه، درز انقطاع ساختمان برابر با ۷ سانتی‌متر است. یعنی ساختمان باید از هر طرف ۷ سانتی متر درز انقطاع را رعایت کند تا در صورت بروز زلزله، با ساختمان‌های مجاور برخورد نکند.
کنترل درز انقطاع چگونه صورت می گیرد؟
ابتدا باید بدانید که با توجه به تعریف درز انقطاع، ارتفاع کف از تراز پایه محاسبه می‌شود. طبق استاندارد ۲۸۰۰، تراز پایه ساختمان به ترازی گفته می‌شود که در هنگام وقوع زلزله، اختلاف حرکتی میان ساختمان و زمین وجود نداشته باشد. طبق آیین نامه، تراز به دو روش اجرا می‌شود:
- ساختمان‌های بدون زیر زمین یا ساختمان‌هایی که زیر زمین دارند، اما دیوارهای نگهبان آن‌ها به سازه متصل نیست. در این حالت می‌بایست تراز پایه برای طراحی سازه در سطح بالایی فونداسیون باشد.
- در سازه‌هایی با زیرزمین که دیوارهای نگهبان آن به سازه متصل است و فضای بین خاک‌برداری و دیوار نگهبان زیرزمین با خاک متراکم پر شده، ممکن است تراز پایه در واقع نزدیک‌ترین سقف زیرزمین به زمین طبیعی اطراف باشد.
البته در این صورت باید دو شرط رعایت شود؛ اول اینکه خاک طبیعی اطراف ساختمان متراکم باشد. در ضمن، دیوارهای نگهبان باید زیر زمین با استفاده از بتن آرمه، بتن ریزی شده باشند و آخرین سقف زیرزمین هم صلبیت کافی را داشته باشد.
همان‌طور که می‌دانید، اسکلت فلزی یا بتنی با هم تفاوت‌هایی دارند و درز انقطاع در آن‌ها نیز باید با جزئیات متفاوتی انجام شود. درز انقطاع در ساختمان فولادی، هنگام اجرای آرماتور فونداسیون و نصب بیس پلیت ستون صورت می‌گیرد. برای کنترل این مقدار لازم است فاصله وجه بیرونی ستون فلزی تا مرز زمین مجاور را اندازه‌گیری کنید.
جهت کنترل درز انقطاع در ساختمان‌های بتنی، باید حین آرماتوربندی و اجرای ریشه‌های ستون در فونداسیون و قبل از ساخت بتن انجام شود. بنابراین، فاصله از پشت تنگ‌ها تا مرز زمین مجاور باید اندازه گیری شود. در واقع، فاصله از پشت تنگ تا مرز زمین مجاور باید مجموع دو مقدار پوشش بتنی و درز انقطاع باشد.
درز انقطاع در فونداسیون چیست؟
از آنجایی که جابجایی در زیرِ تراز پایه صفر فرض می‌شود، نیازی به اعمال درز انقطاع در فونداسیون نیست، اما برای اجرا و قرار دادن ستون‌ها در فونداسیون سازه، باید به این درزها توجه شود. از طرفی همان‌طور که اشاره کردیم، اندازه درز انقطاع از تراز پایه محاسبه می‌شود. بنابراین باید به آن در فونداسیون توجه کرد و با اعمال آن به اجرا کردن ستون بپردازید.
این درز در قسمت فونداسیون ممکن است با خاک یا مصالح ساختمانی دیگر پر شود. در صورت وجود زیر زمین در ساختمان جانبی، نیازی به اجرای دیوارهای حائل نیست و می‌توان درز انقطاع را در ساختمان در نظر گرفت. اما اگر زیر زمین وجود نداشت و خاک بود، برای جلوگیری از ریزش خاک زیر ساختمان همسایه باید دیوار حائل در درز انقطاع اعمال شود.
پوشش درز انقطاع از چیست؟
بیشتر اوقات وقتی چند ساختمان را در کنار هم می‌بینیم، فکر می‌کنیم که همه آن‌ها به هم چسبیده‌اند. در حالی که از بیرون به این شکل به نظر می‌رسد، ولی در حقیقت یک فاصله بین ساختمان‌ها وجود دارد که با مصالح مختلف پوشیده شده است.
گاهی اوقات جهت پوشش دادن فاصله درز انقطاع، یونولیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما یونولیت در برابر تابش نور خورشید و بارش باران مقاومتی ندارد و پس از مدتی می‌تواند پوسیده شود. بنابراین بهتر است که ورق‌های گالوانیزه ضد زنگ را جایگزین آن‌ها کنید.
در مواردی از توری مرغی برای دو طرف نما نیز استفاده می‌شود. استعلام روزانه قیمت ورق گالوانیزه و قیمت توری مرغی و ثبت سفارش آنلاین یا تلفنی این کالاها در وبسایت آیرومارت امکان‌پذیر است.
ماده دیگری که می‌توانید از آن برای پر کردن فاصله‌ها به کار ببرید، فیلر نام دارد. پوشش درز انقطاع مناسب دارای ویژگی‌های زیر است:
- دوام و ماندگاری بالا
- عدم امکان اتصال با درز
- دارای خاصیت ارتجاعی و انعطاف‌پذیری
- امکان آب‌بندی
- امکان وجود بازشو در قسمت‌های مورد نظر و جاذب جابه‌جایی‌های ساختمان
از این رو پیمانکاران راهکارهای متفاوت و متنوعی را برای پوشش درزها درنظر می‌گیرند تا علاوه بر پوشش، به زیباسازی انواع نمای ساختمان نیز کمک کنند. اگر این درزها پوشانده نشوند، می‌توانند مشکلاتی مانند لانه‌سازی پرندگان، تجمع زباله و تجمع حشرات را ایجاد کنند.
از مصالح انعطاف‌پذیر می‌توان به ماسه بادی و پلاستوفوم اشاره کرد. توجه داشته باشید استفاده از مصالح ساختمانی بتن به هیچ وجه قابل قبول نیست و بازرسان ساختمان در صورت مشاهده مواردی از این قبیل، آن را در گزارش‌های خود لحاظ می‌کنند.
نکات اجرایی درز انقطاع در ساختمان
هنگام اجرای درز انقطاع می‌بایست موارد مختلفی را رعایت کنید که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
- طراحان سازه و معماری باید این درزها را در نقشه‌ها به طور دقیق و مطابق با استاندارد ۲۸۰۰ اجرا کنند. در صورت عدم رعایت این فاصله، مهندس سازه مسئول هرگونه عواقب ناشی از عدم
- طراحی مناسب است؛ حتی اگر مراجع قانونی مثل نظام مهندسی آن را تایید کرده باشند.
- مهندس ناظر باید طبق برنامه‌ریزی، درز انقطاع را به دقت کنترل کند و در صورت عدم همکاری مهندس ساختمان، گزارش تهیه کرده و به مراجع ذیصلاح تحویل دهد.
- لازم به ذکر است که اعمال این درز و کاهش فاصله بین ستون‌ها نباید باعث حذف فضای پارک شود.
- از کاهش درز انقطاع در طبقات فوقانی باید جلوگیری شود، چرا که کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌تواند در صورت بروز چنین مشکلاتی، دستور تخریب را صادر کند.
- طبق استاندارد ۲۸۰۰، باید از اختلاف تراز در ساختمان خودداری شود و در صورت وجود اختلاف تراز بیش از ۶۰ سانتی‌متر، دیوارهای حد فاصل دو قسمتی که اختلاف تراز دارند، با کلاف اضافی تقویت شوند. همچنین دو قسمت ساختمان را می‌توان به وسیله درز انقطاع از یکدیگر جدا کرد.
- ضمن، اندازه مجاز بازشوها می‌بایست در تمام دیوارها باید رعایت شود. علاوه بر این، بین دو قسمت از درز انقطاع، باید بخش فوقانی پر شده و همچنین قوانین بازشوها در قسمت زیرین رعایت شود.
- در نمای ساختمان سنگی، بهتر است که سنگ نمای دو ساختمانِ مجاور در قسمت درز از یکدیگر جدا شده و به هم چسبیده نباشند. اما به طور کلی، این موضوع رعایت نمی‌شود و مشکلات اساسی ایجاد می‌کند، زیرا در هنگام وقوع زلزله، باعث شکسته شدن نمای آن قسمت می‌شود.
خرید تجهیزات فولادی از آیرومارت
اگر برای ساخت ساختمان یا کاربردهای دیگر به انواع تجهیزات فولادی نیاز دارید، کافی است وارد سایت آیرومارت شوید و مقاطع فولادی را با قیمت مناسب خریداری کنید. شرکت پیشرو صنعت نفت آسیا (شرکت نفت آهن پاسارگاد) با برند تجاری آیرومارت، بیش از سه دهه است که در بازار آهن آلات فعالیت دارد. این شرکت با بهره‌مندی از کارشناسان مجرب و زیرساخت‌های لازم شامل انباری به مساحت ده هزار متر مربع، آماده ارسال سریع مقاطع فولادی مختلف به سراسر کشور است.
شما می‌توانید در وبسایت آیرومارت، قیمت انواع مقاطع فولادی مانند قیمت تیرآهن ۱۶ و قیمت میلگرد کوثر اهواز امروز را به صورت روزانه استعلام بگیرید و به طور آنلاین یا تلفنی اقدام به ثبت سفارش کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر، با شماره ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس بگیرید تا کارشناسان ما به شما راهنمایی‌های لازم را ارائه دهند.
کارشناسان مشاور آیرومارت
