سقف طاق ضربی؛ بررسی مزایا، معایب و جزئیات اجرای آن

سقف نوعی پوشش برای جلوگیری از ورود عناصر طبیعی به داخل ساختمان به‌شمار می‌رود. امروزه انواع سقف ساختمانی در ساخت سازه‌های کوچک و بزرگ استفاده می‌شوند که هر کدام معایب و مزایای خود را دارند. سقف طاق ضربی نیز یکی از این سقف‌ها محسوب می‌شود که اخیرا کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما هنوز هم در برخی نقاط کشور به کار می‌رود.
جهت کسب اطلاعات درباره جزئیات اجرای سقف طاق ضربی و مزایا و معایب آن، همراه وبلاگ آیرومارت باشید.

سقف طاق ضربی چیست؟

این سقف یکی از قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین انواع سقف رایج در ایران است. در برخی از شهرهای ایران مانند یزد، طاق ضربی را روی دهانه‌های تا ۶ متر نیز اعمال می‌کنند. اخیرا سیستم‌های سقف سازی جدید مثل سقف تیرچه بلوک و سقف کرومیت جایگزین این نوع سقف شده‌اند. استفاده از طاق ضربی در ساختمان‌های بزرگ و چند طبقه مناسب نیست.
برای اجرای سقف طاق ضربی، تیرهای ثانویه به موازات یکدیگر و عمود بر پل‌ها نصب می‌شوند. جهت ساخت آن از آجر فشاری، ملات گچ و خشت استفاده می‌کنند. در این نوع سقف، آجرهای فشاری با ضربه دست و با فشار کمی با ملات گچ و خاک به صورت قوسی اجرا می‌شوند. دلیل قوس بندی این نوع سقف‌ها، انتقال بار وارده از سقف به تیرهای فرعی است.

مزایای سقف طاق ضربی

• سرعت اجرای بالا
• در دسترس بودن مواد و مصالح ساختمانی مورد نیاز
• عدم نیاز به نیروی کار بسیار متخصص
• هزینه اجرای کم
• امکان تعویض قسمت‌هایی از ساختمان پس از اجرا

معایب سقف طاق ضربی

• عدم یکپارچگی و عدم ثبات و انسجام کافی
• خوردگی آهن در تماس با سیلیکات گچ
• لرزش ناشی از راه رفتن روی پشت بام یا سایر عوامل محیطی
• بالا بودن وزن سقف طاق ضربی و عدم استحکام در دیافراگم سقف که منجر به ریزش مقادیر زیادی آوار در هنگام زلزله و آسیب جدی به ساکنان می‌شود.
• عبور تاسیساتی مانند لوله از سقف، بدون افزایش ضخامت سقف امکان‌پذیر نیست. بالا رفتن ضخامت نیز باعث افزایش وزن می‌شود و یک مشکل به حساب می‌آید.

مراحل ساخت سقف طاق ضربی

برای اجرای سقف طاق ضربی می‌توان کارها را به مراحل جداگانه تقسیم کرد که به ترتیب زیر انجام می‌شوند:

۱. آماده کردن تیرآهن‌ها

ابتدا تیرآهن‌های سالم، بدون تاب خوردگی و پوسیدگی را به ابعاد دلخواه برش بدهید. در این مرحله، باید به یاد داشته باشید که آنها را برای مدت طولانی بیرون و در فضای باز انبار نکنید. چنانچه به فکر خرید و اطلاع از قیمت تیرآهن امروز هستید، می‌توانید وارد سایت آیرومارت شوید و انواع تیرآهن باکیفیت را با قیمتی مناسب خریداری کنید.

۲. تیرریزی

سر تیرآهن‌ها نباید به طور مستقیم بر روی دیوارهای آجری قرار بگیرند و لازم است یک زیرسریِ فرعی بتن به صورت کلاف بتنی در کل دیوار، در ترازی که تیرها قرار دارند، ارائه شود. زیرا اگر سر تیرآهن مستقیما روی دیوار آجری قرار بگیرد، به‌خاطر اینکه عرض بال تیر نسبتا کم است و فشارهای وارده به یک نقطه وارد می‌شود، آجرِ زیر آهن در اثر نیروی زیاد می‌شکند.
با ساخت کلاف افقی در زیر سقف، بار به طور یکنواخت به دیوار منتقل می‌شود. فاصله بین تیرآهن‌های طاق ضربی معمولا بین ۹۰ تا ۱۱۰ سانتی‌متر است. تیرآهن‌ها به صفحات فولادی که قبلا در کلاف‌های افقی قرار داده شده‌اند، جوش داده می‌شوند. این صفحات توسط میلگرد در بتن جای می‌گیرند و ثابت می‌شوند.

۳. نصب میل مهار

وقتی سقف را با تیر و آجر می‌پوشانیم، قطعا دو تیرآهن در ابتدا و انتهای سطح پوششی قرار می‌گیرند. این سقف می‌تواند نیروهای عمودی، یعنی نیروهای ایجاد شده توسط جاذبه زمین را بهتر تحمل کند. حال اگر به سقف بالا، نیروی افقی وارد کنیم و این نیروی جانبی قوی باشد، شکل قوس را تغییر می‌دهد و آجرها فرو می‌ریزند.
آسان‌ترین راه جهت جلوگیری از نزدیک و دور شدن تیر در طول دهانه، استفاده از میل مهار است. تیرآهن‌های سقف باید از طریق تسمه‌ها یا میلگردهای حداقل ۱۰ میلی‌متری، به یکدیگر متصل شوند. تعداد این ضربدرها برای هر حداکثر ۲۵ متر مربع، یک عدد در نظر گرفته می‌شود. تیرآهن انتهایی سقف نیز باید توسط میلگردهای کاملا کشیده و مستقیم در دو سر تیر و در فاصله کمتر از ۲ متر به تیرآهن ماقبل آخر متصل گردد.

۴. ضد زنگ زدن قطعات فولادی

تیرآهن‌ها و میلگردها را قبل از زدن طاق و بعد از نصب، باید با سرنج رنگ‌آمیزی کرد تا از زنگ‌زدگی آنها جلوگیری شود. آنها را قبل از نصب رنگ نمی‌کنند، زیرا هنگام حمل و نصب مقداری از پوشش رنگی پاک می‌شود و هنگام جوشکاری در اثر حرارت زیاد، مقداری رنگ در محل جوش از بین می‌رود. از آنجایی که گچ باعث پوسیدگی در فولاد می‌شود، بنابراین دقت در ضد زنگ نمودن قطعات، اهمیت زیادی دارد.

۵. طاق‌زنی

در طاق‌زنی ردیف‌ها، آجر باید در صفحه‌ای عمود بر سطح جانبی تیرآهن و با خیزی بین ۳ تا ۴ سانتی‌متر، به صورت یکنواخت انجام شود. هنگام اتصال آجرهای سقف باید توجه شود که بندها روبه‌روی یکدیگر قرار نگیرند. یعنی فاصله بین هر دو آجر باید در مرکز آجرهای ردیف قبل حفظ شود. تعبیه سوراخ‌های مورد نیاز برای عبور لوله از طاق ضربی باید در حین کار انجام شود و تخریب طاق ساخته شده برای نصب سوراخ، مجاز نیست.

۶. دوغاب ریزی

بعد از اتمام پوشش‌دهی، جهت ایجاد استحکام سقف طاق ضربی و پرکردن فضاهای خالی، ملات گچ را باید از قسمت بالا بر روی سقف ریخت. این کار باید طوری باشد که درزهای بین آجرها را پر کرده و پوسته‌ای در سطح طاق ایجاد کند.

۷. آماده‌سازی روی سقف

این سقف ناهموار است و برای پوشش نهایی سقف طاق ضربی، سطح طاق را با مواد پرکننده با وزن مخصوص کم، مانند بتن سبک پر می‌کنند. پس از این مرحله، کف‌سازی سطح فوقانی برابر با نقشه مورد نظر صورت می‌گیرد. یکی از ویژگی‌های این پوشش پرکننده، امکان عبور لوله‌های تاسیساتی است. بنابراین قبل از این مرحله باید تمام لوله کشی‌های لازم انجام شوند.

۸. آماده‌سازی زیر سقف

از آنجایی که فولاد و آجر دو ماده متفاوت محسوب می‌شوند و از نظر انقباض و انبساط و سایر خصوصیات با یکدیگر فرق زیادی دارند، در سقف، ترک‌های مویی ایجاد می‌شوند و تیرآهن‌ها نمایان می‌شوند. برای جلوگیری از این مشکلات، بهتر است از توری سیمی گالوانیزه در اطراف تیرآهن استفاده شود که از ترک خوردن جلوگیری کرده و بهتر به تیرآهن بچسبد.

روش های تقویت سقف طاق ضربی

• جوش دادن میلگرد یا تسمه به زیر سقف برای افزایش یکپارچگی
• قرار دادن تیرآهن‌های عرضی به شکل عمود بر تیرچه‌ها و اتصال به آنها
• اتصال انتهای تیرچه‌ها به یکدیگر از طریق میلگرد یا تسمه و اجرای کلاف بتنی
• متصل کردن سقف به پشت دیوار به وسیله ایجاد درگیری آن با میلگرد کار گذاشته در دیوار و سقف
• استفاده از پایه فلزی یا بتنی مناسب برای محل اتصال تیرچه‌های سقف و دیوار

خرید انواع تیرآهن و مقاطع فولادی از آیرومارت

با توجه به نکات گفته شده، در این سقف انواع تجهیزاتی مثل تیرآهن و میلگرد به کار می‌روند. شما می‌توانید جهت خرید و اطلاع از قیمت میلگرد در سایزها و برندهای مختلف مانند قیمت میلگرد ۱۴ روز، تیرآهن و سایر تجهیزات لازم، وارد سایت آیرومارت شوید و خریدتان را به صورت آنلاین انجام دهید. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر، کافیست با شماره ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس بگیرید و توسط کارشناسان حرفه‌ای مشاوره شوید.