بتن مگر چیست؟ + کاربرد، نکات اجرایی، مزایا و معایب

بتن مگر، به انگلیسی Lean Concrete، که با نام‌های بتن پوششی و بتن لاغر نیز شناخته می‌شود، نوعی بتن با عیار سیمان کم است که در مراحل اولیه ساخت فونداسیون به کار می‌رود. این بتن با ایجاد یک لایه صاف و یکنواخت بر روی سطح خاک، بستر مناسبی برای کاشتن میلگرد در سازه یا همان آرماتوربندی و سپس اجرای بتن اصلی فراهم می‌کند.

بتن مگر از چه موادی تولید شده است؟

بتن مگر، که با نام‌های بتن پوششی و بتن لاغر نیز شناخته می‌شود، لایه‌ای نازک از بتن با عیار سیمان کم است که در زیر فونداسیون ساختمان‌ها اجرا می‌شود. این لایه که به‌مثابه فونداسیونی برای فونداسیون اصلی عمل می‌کند، نقش‌های مهمی در ساخت و ساز ایفا می‌کند.

در تولید بتن مگر از مصالحی مشابه با بتن معمولی، شامل سیمان، ماسه، شن و آب استفاده می‌شود. اما وجه تمایز آن، نسبت پایین‌تر سیمان به مواد سنگی است. این امر موجب می‌شود تا بتن مگر از مقاومت کمتری نسبت به بتن معمولی برخوردار باشد، اما در عوض، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه‌تر بوده و به سهولت بیشتری اجرا می‌شود.

ضخامت بتن مگر معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر است و عیار سیمان در آن بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم بر مترمکعب متغیر است. این مقادیر با توجه به نوع کاربری و ضخامت مورد نظر، توسط مهندس ناظر پروژه تعیین می‌شود.

بتن ریزی

مقدار شن و ماسه در بتن مگر

بتن مگر به‌عنوان لایه‌ای زیرین برای سطوح مختلف، نقشی کلیدی در زهکشی، تراز کردن و ایجاد سطحی صاف و یکنواخت برای اجرای آرماتور و بتن اصلی ایفا می‌کند. در این میان، نسبت مناسب شن و ماسه در این ملات، عاملی تعیین‌کننده در کارایی و کیفیت نهایی آن خواهد بود.

به‌طور کلی، بتن مگر از مخلوطی از سیمان، آب، شن و ماسه تشکیل می‌شود. در مورد مقدار شن و ماسه در بتن مگر، باید به نکات زیر توجه کرد:

• نسبت استاندارد: نسبت متداول برای شن و ماسه در بتن مگر، ۶۰ درصد شن و ۴۰ درصد ماسه است. این نسبت، ترکیبی ایدئال از کارایی و مقاومت را ارائه می‌دهد.
• عیار بتن مگر: عیار بتن مگر که با مگاپاسکال (Mpa) سنجیده می‌شود، بر نسبت شن و ماسه نیز تاثیرگذار است. عیارهای رایج برای بتن مگر شامل M5، M7.5 و M10 هستند. با افزایش عیار، به طور کلی از نسبت شن و ماسه بیشتری استفاده می‌شود. نوع و اندازه سنگدانه‌ها: نوع و اندازه سنگدانه‌ها (شن و ماسه) نیز در تعیین نسبت مناسب نقش دارند.
• طرح اختلاط: برای دستیابی به یک ملات باکیفیت، همواره باید از طرح اختلاط بتن مگر ارائه شده توسط مهندسین یا متخصصین استفاده کرد. این طرح با در نظر گرفتن عیار بتن مگر، نوع و اندازه سنگدانه‌ها و سایر فاکتورهای مهم، نسبت دقیق شن و ماسه را مشخص می‌کند.

نام دیگر بتن مگر

علاوه بر بتن مگر، از نام‌های دیگری برای لاین بتن استفاده می‌شود که شامل موارد زیر هستند.

• بتن نظافت: به دلیل استفاده از این بتن برای تمیز کردن و آماده سازی سطح زیر فونداسیون قبل از آرماتور بندی و بتن ریزی اصلی.
• بتن رگلاژ: به دلیل کاربرد آن در ایجاد سطحی صاف و یکنواخت برای اجرای دقیق آرماتوربندی و فونداسیون.
• بتن لاغر: به دلیل نسبت کم سیمان به سنگدانه و ظاهر کم چرب آن.
• بتن پوششی: در زبان فارسی به معنای «لایه زیرین» که به کاربرد آن به عنوان لایه زیرین فونداسیون اشاره دارد.

نحوه اجرا بتن مگر

مراحل اجرای بتن مگر شامل موارد زیر هستند.

آماده سازی سطح: قبل از اجرای بتن مگر، باید سطح زیرین کاملاً تمیز، عاری از هرگونه آلودگی، نخاله و مواد سست باشد. همچنین، سطح باید به طور کامل تراز و همسطح شود. تهیه بتن مگر: بتن مگر معمولاً با نسبت اختلاط سیمان، ماسه و شن (۱:۳:۵) و با اسلامپ ۵ تا ۱۰ سانتیمتر تهیه می‌شود. اجرای بتن مگر: بتن مگر باید به طور یکنواخت و با ضخامت ۵ تا ۱۰ سانتیمتر روی سطح فونداسیون یا کف سازه پخش و سپس با ماله صاف و متراکم شود. عمل آوری: پس از اجرا، بتن مگر باید به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت مرطوب نگه داشته شود تا به طور کامل عمل‌آوری شود.

اجرای بتن مگر

نحوه محاسبه مصالح بتن مگر

برای محاسبه مصالح مورد نیاز برای اجرای بتن مگر، ابتدا باید ضخامت و مساحت سطح مورد نظر را تعیین کرد. سپس با استفاده از نسبت‌های اختلاط ذکر شده در بالا، می‌توان مقدار سیمان، ماسه و شن مورد نیاز را محاسبه کرد.

نکات اجرایی بتن مگر

• آماده‌سازی بستر: پیش از اجرای بتن مگر، باید بستر به طور کامل از نخاله، خاک سست و هرگونه آلودگی پاک شود. همچنین، سطح بستر باید مرطوب شده تا از جذب آب بتن مگر توسط خاک جلوگیری شود.
• مخلوط بتن مگر: بتن مگر معمولاً با نسبت اختلاط سیمان، ماسه و سنگدانه‌های درشت (حداکثر ۲۰ میلی‌متر) ۱:۳:۵ تا ۱:۴:۶ تهیه می‌شود. عیار سیمان بتن مگر نسبتاً پایین است و از سیمان پرتلند معمولی یا سیمان تیپ ۲ استفاده می‌شود.
• نحوه اجرا: بتن مگر باید به طور یکنواخت روی سطح بستر پخش شده و با ماله یا ویبره سطح آن صاف و متراکم شود. از تراشیدن یا ماله کشی بیش از حد بتن مگر باید خودداری کرد تا از ایجاد ترک‌های سطحی جلوگیری شود.
• عمل‌آوری: بتن مگر باید به مدت حداقل ۲۴ ساعت مرطوب نگه داشته شود تا به طور کامل سفت و مقاوم شود. در هوای گرم و خشک، این زمان باید به ۴۸ تا ۷۲ ساعت افزایش یابد.

مزایا و معایب بتن مگر

مزایا و معایب بتن مگر

با اجرای صحیح بتن مگر، می‌توان زیربنایی محکم و پایدار برای سازه‌های مختلف از جمله ساختمان‌ها، پل‌ها و سوله‌ها ایجاد کرد و از طول عمر و کیفیت آن‌ها اطمینان حاصل کرد. بتن مگر مزایا و معایبی دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

مزایای بتن مگر

بتن مگر، لایه‌ای از بتن کم‌سیمان است که پیش از اجرای بتن اصلی، روی سطح فونداسیون یا کف سازه پخش می‌شود. این لایه که ضخامتی بین ۵ تا ۱۵ سانتی‌متر دارد، فواید متعددی برای پروژه‌های عمرانی به ارمغان می‌آورد.

با پخش بتن مگر، ناهمواری‌ها و سستی‌های سطح زیرین جبران شده و بستری آماده برای آرماتور بندی و اجرای بتن اصلی فراهم می‌شود. این امر، ترازبندی دقیق میلگردها و کیفیت نهایی سازه را به طور قابل‌توجهی ارتقا می‌دهد. بتن مگر با ایجاد شیب ملایم به سمت زهکش‌ها، از تجمع آب در زیر فونداسیون و ایجاد تنش‌های مخرب جلوگیری می‌کند.

این امر، به ویژه در مناطق با بارش زیاد یا خاک‌های مرطوب، از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین بتن مگر با پوشاندن میلگردها، از آن‌ها در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی ناشی از عوامل محیطی محافظت می‌کند. این امر، طول عمر و دوام سازه را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. بتن مگر یا بتن لاغز با ایجاد سطحی صاف و همسطح، نیاز به بتن برای پر کردن ناهمواری‌ها و ایجاد تراز مطلوب کاهش می‌یابد. این امر، منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمان پروژه می‌شود.

نحوه محاسبه مصالح بتن مگر

معایب بتن مگر

درست است که بتن مگر فواید زیادی در صنعت ساختمان دارد، اما خالی از عیب هم نیست. در این قسمت از مقاله به بررسی برخی از مهم‌ترین معایب بتن مگر می‌پردازیم:

مقاومت پایین: مقاومت فشاری بتن مگر به‌طور چشمگیری از بتن معمولی پایین‌تر است. این موضوع به دلیل عیار سیمان کم در بتن مگر است. به همین دلیل، بتن مگر برای تحمل بارهای سنگین مناسب نیست و فقط به‌عنوان یک لایه تسطیح‌کننده یا محافظ عمل می‌کند و در کنار مصالح ساختمانی دیگر مانند میلگرد اصفهان از اساسی‌ترین زیرساخت‌هاست.

نفوذپذیری بالا: به دلیل وجود نسبت آب به سیمان بالا و تراکم کم، بتن مگر یا بتن پوششی نسبت به بتن معمولی نفوذپذیری بیشتری دارد. این موضوع می‌تواند منجر به نفوذ آب و رطوبت به داخل بتن و ایجاد مشکلاتی مانند خوردگی آرماتور و یخ‌زدگی شود.

عدم عایق حرارتی: بتن مگر عایق حرارتی ضعیفی است. این موضوع می‌تواند منجر به اتلاف گرما از ساختمان در زمستان و ورود گرما به داخل ساختمان در تابستان شود.

زمان گیر بودن: فرآیند گیرش و سخت شدن بتن مگر به دلیل عیار سیمان کم، کندتر از بتن معمولی است. این موضوع می‌تواند زمان ساخت و ساز را به تأخیر بیندازد.

هزینه بالا: با وجود اینکه عیار سیمان در بتن مگر کم است، اما به دلیل نیاز به حجم زیاد بتن مگر برای پوشش سطوح بزرگ، می‌تواند هزینه نهایی را افزایش دهد.

بتن مگر به عنوان لایه‌ای ضروری در بخش زیرین فونداسیون ساختمان‌ها نقشی کلیدی ایفا می‌کند. شناخت این مزایا و معایب و اتخاذ تدابیر لازم، می‌تواند به اجرای اصولی و افزایش طول عمر این لایه کمک کند. برای آشنایی بیشتر با بتن مگر و دریافت مشاوره رایگان در زمینه انتخاب و اجرای آن، همین حالا با ما تماس بگیرید. کارشناسان ما در آیرومارت با سال‌ها تجربه در زمینه مصالح ساختمانی، آماده پاسخگویی به سوالات شما و ارائه بهترین راهکارها برای ساخت فونداسیونی محکم و بادوام و استعلام خرید انواع آهن‌آلات هستند. علاوه بر این، می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت آیرومارت و یا تماس با شماره ۰۲۱۴۵۳۰۶، اطلاعات کامل‌تر و به‌روزتری در مورد بتن مگر و قیمت سایر مصالح ساختمانی را به دست آورید. همین حالا با ما تماس بگیرید و ساخت فونداسیونی محکم و بادوام را با بتن مگر تجربه کنید!