لوله چیست؟ آشنایی با مشخصات، انواع و کاربردهای آن

لوله ها به عنوان محصولاتی محسوب می‌شوند که برای انتقال سیالات (مایعات، گازها و …) به کار می‌روند. پارامترهای مختلف مربوط به لوله ها عبارتند از: اندازه لوله، جدول یا ضخامت لوله، جنس، قابلیت تحمل فشار، قابلیت تحمل دما و … .

انواع لوله ها برای اهداف مختلف و صنایع گوناگونی مانند نفت و گاز، صنایع فرآیندی، مجتمع‌های شیمیایی و پتروشیمی، صنایع غذایی و آشامیدنی، برق، صنایع فولاد، صنایع لوله‌کشی، صنایع خطوط لوله، پالایشگاه‌ها و … به کار می‌روند. کاربرد، جنس و برند بر قیمت لوله تاثیر زیادی دارند.

بنابراین امروزه لوله ها در انواع بسیار گسترده‌ای تولید می‌شوند و هر مدل، ویژگی‌های خاص خود را دارد. در این مقاله از وبلاگ آیرومارت قصد داریم انواع لوله های پرکاربرد و ویژگی‌های آنها را با شما به اشتراک بگذاریم. همراه ما باشید.

انواع لوله

همانطور که در بالا اشاره کردیم، لوله‌ها را می‌توان براساس موارد مختلفی دسته‌بندی کرد که هرکدام خواص و مشخصات منحصربه‌فرد و درنتیجه کاربردهای متفاوتی دارند. در ادامه درباره انواع لوله و مشخصات مربوط به هرکدام خواهیم پرداخت.

۱. لوله های PVC (پی وی سی)

لوله های پی وی سی در سه نوع تولید می‌شوند. اولین مورد لوله های پی وی سی غیر پلاستیکی (UPVC) به شمار می‌روند که آب سرد را حمل می‌کنند. دومین نمونه لوله PVC پلاستیکی شده‌ای است که با لاستیک اضافه، ساخته می‌شود. این لوله‎ها برای انعطاف‌پذیری، هم استحکام کمتری دارند و هم دمای کاری پایین‌تری نسبت به لوله‌های UPVC دارند. این‌ها برای عایق کاری روی سیم‌های برق یا در کفپوش‌هایی که محیط استریل مورد نیاز است، استفاده می‌شوند. لوله پی وی سی در کفپوش‌های مدارس، بیمارستان‌ها، ساختمان‌های دولتی و منازل شخصی یافت می‌شوند.

سومین مورد لوله های پی وی سی کلردار (CPVC) نام دارند. این‌ها می‌توانند دمای بالاتر از نقطه جوش آب را تحمل کنند. از این لوله‌ها برای حمل آب گرم استفاده می‌شود. این نوع لوله پی وی سی که به پلی وینیل کلراید نیز معروف است، به لوله‌ای بسیار محبوب در ساختمان‌سازی تبدیل شده است. این لوله هم در لوله های آب آشامیدنی و هم در لوله های فاضلاب دیده می‌شود. پی وی سی سبک و ارزان است و راحت‌تر می‌توان از آن در پروژه‌ها استفاده کرد. همچنین دوام و ماندگاری بالایی دارد.

۲. لوله اسپیرال

در روش تولید لوله اسپیرال، از ورق‌هایی با خواص مکانیکی و شیمیایی ویژه استفاده می‌کنند. چیدمان خاصی از غلتک‌ها در مرحله شکل‌دهی ورق، باعث تولید این نوع لوله می‌شود. سایزهای این محصول از ۱۶ تا ۱۲۰ اینچ در بازار وجود دارند. درز جوشِ باکیفیت، یکی از ویژگی های لوله اسپیرال است که با تست اولتراسونیک اندازه‌گیری می‌شود.

وجود هرگونه ناخالصی یا سوراخ باعث تضعیف خواص لوله و کاهش مقاومت در برابر خوردگی آن می‌شود. این تست‌ها به این دلیل صورت می‌گیرند که کاربرد لوله اسپیرال خاص است و باید سیالات با فشار بالا را منتقل کند. از دیگر آزمایشات کیفی انجام شده بر روی این لوله‌ها می‌توان به تست‌های غیر مخرب، تست کشش، چقرمگی شکست و … اشاره کرد. در مطلب لوله اسپیرال چیست می‌توانید به‌طور کامل با این محصول فولادی آشنا شوید.

برای بهبود خواص این نوع لوله‌ها و به ویژه مقاومت در برابر خوردگی، از انواع پوشش‌های سطح بیرونی و داخلی استفاده می‌شود. انواع مواد پلیمری به محافظت در برابر زنگ‌زدگی و تسهیل جریان سیال در لوله اسپیرال کمک می‌کند. کیفیت این پوشش‌ها، ضخامت و نحوه اجرای آنها بر قیمت لوله اسپیرال تاثیر می‌گذارد.

۳. لوله های چدنی

انواع مختلفی از لوله‌ها در انواع پروژه‌های مهندسی استفاده می‌شوند، اما یکی از رایج‌ترین آنها چدن است. کاربرد اصلی لوله و اتصالات چدنی، دفع خاک و آب باران است. لوله‌های چدنی با استفاده از فرآیند ریخته‌گری شن و ماسه ساخته می‌شوند. در ریخته‌گری شن و ماسه، آهن مذاب در قالب‌های ماسه‌ای که به صورت عمودی نصب شده‌اند، ریخته می‌شود. این‌ها در طول‌ها و ضخامت‌های مختلف برای اهداف مختلف وجود دارند. قالب‌های شنی را می‌توان برای لوله‌هایی که با طول یا ضخامت استاندارد مناسب نیستند نیز به‌صورت سفارشی ساخت.

علاوه بر این، لوله‌های چدنی نیز می‌توانند با فرآیندی به نام ریخته‌گری گریز از مرکز ساخته شوند. در ریخته گری گریز از مرکز لوله‌ها با ریختن چدن مذاب در یک سانتریفیوژ گردان و خنک‌شده با آب ایجاد می‌شوند. این دستگاه لوله بدون درز را در طول‌ها و ضخامت‌های مختلف تولید می‌کند. لوله‌های چدنی در موارد زیر استفاده می‌شوند:

• دفاتر
• بیمارستان‌ها
• مدارس
• سازه‌های صنعتی
• ساختمان‌های خرده فروشی
• خانه‌ها

کاربرد اصلی آلیاژ چدن در اتصالات لوله در فاضلاب، زهکشی طوفان و لوله‌های هواکش است. به طور خاص، یکی از مزایای عمده لوله های چدنی نسبت به لوله های پی وی سی این است که چدن از گسترش آتش جلوگیری می‌کند. چدن نیز نمی‌سوزد، بنابراین هیچ راهی وجود ندارد که از طریق آن دود و شعله‌ی آتش ساختمان را فرا بگیرد.

این نوع لوله‌ها در برابر سایش مقاومت بالایی دارند. بنابراین، یک انتخاب ایده‌آل برای تخلیه مواد از ماشین ظرفشویی و دفع زباله به‌شمار می‌روند. لوله‌های چدنی دوام بالایی دارند و تخریب آنها سخت است.

۴. لوله گالوانیزه

فرآیند گالوانیزه کردن انواع لوله های فولادی، با یک لایه نازک از روی شروع می‌شود و لوله را با روی می‌پوشانند. این کار برای محافظت از فولاد در برابر خوردگی انجام می‌شود. لوله های فولادی گالوانیزه درجه متوسط برای لوله‌کشی داخلی در ساخت و ساز ساختمان استفاده می‌شوند. قیمت لوله گالوانیزه از قیمت لوله های پی وی سی بیشتر است.

بعضی از مهم‌ترین کاربردهای لوله گالوانیزه شامل موارد زیر است:

• انتقال آب
• انواع سازه‌های فلزی
• لوله کشی گلخانه‌های صنعتی
• لوله کشی ساختمان
• حفاظ و حصار
• دکل برق و دکل مخابرات

۵. لوله گاز

لوله گاز لوله‌ای است که برای انتقال گاز استفاده می‌شود. این انتقال گاز ممکن است شامل مصارف خانگی یا صنعتی باشد. لوله های گاز بر اساس مواد، استانداردها و روش‌های تولید، انواع مختلفی دارند. هر مدل از این لوله ها با توجه به خواص خود در پروژه‌های مختلفی به کار می‌روند.

بنابراین با توجه به موارد استفاده که ذکر کردیم، انتقال گاز از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. زیرا هر گونه اختلال در فرآیند انتقال گاز می‌تواند خسارات مالی و جانی جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. بنابراین در انتخاب لوله گاز باید به چند نکته توجه کرد و از انواع لوله گاز آگاهی کامل داشت.

کیفیت لوله گاز معیاری است که ایمنی انتقال گاز را تضمین می‌کند. برند سازنده لوله معیاری برای تعیین کیفیت لوله تولید شده و قیمت لوله گاز است. بنابراین شناخت معروف ترین تولیدکنندگان لوله در ایران، انواع محصولات تولیدی آن‌ها و استانداردهای تولید آن‌ها می‌تواند اطمینان شما را در انتخاب لوله مورد نظرتان افزایش دهد.

۶. لوله مبلی

به این لوله ها در بازار آهن‌آلات، لوله های سبک یا لوله های روغنی نیز گفته می‌شود. لوله مبلی از ورق سرد یا ورق روغنی ساخته شده و درنتیجه از قیمت ورق روغنی در بازار تاثیر می‌پذیرد.
از مشخصات لوله مبلی علاوه بر استحکام بالا، می‌توان به وزن سبک آن اشاره کرد. با توجه به این موضوع می‌توان از آن در مواردی که همزمان به استحکام و سبکی نیاز است، استفاده کرد. در ضمن لوله مبلی در صنعت خودروسازی و برای ساخت لوازم خانگی و ظروف به کار می‌رود. جهت اطلاع از قیمت لوله مبلی کافیست وارد سایت آیرومارت شوید و قیمت‌های به روز را مشاهده کنید.

لوله مبلی در گروه لوله درزدار دسته‌بندی می‌شود و مهم ترین ویژگی این محصول، سبک بودن آن است. لوله های مبلی در ضخامت‌های کمتر از ۱.۵ میلی متر ساخته می‌شوند و به همین دلیل به آنها لوله سبک نیز می‌گویند.

مشخصات اصلی لوله های مبلی

ویژگی های لوله مبلی عبارتند از:

• استحکام کششی خوب و ظاهر زیبا
• ظرفیت آبکاری
• شکل‌پذیری بالا
• قابلیت جوشکاری خوب
• قابلیت کشش سرد
• قابلیت خمش خوب
• کیفیت سطحی مناسب
• دقت ابعادی بالا
• مقاومت در برابر خوردگی خوب در محیط‌های مرطوب

۷. لوله داربست

داربست های ساختمانی، نوعی سازه فلزی به حساب می‌آیند که برای دسترسی به نقاط سخت ساختمان در حین ساخت استفاده می‌شوند. داربست از لوله‌های فلزی ۳-۶ متر تشکیل شده است. این لوله ها در دو نوع سبک و سنگین و برای شرایط وزنی مختلف به بازار عرضه می‌شوند. اندازه استاندارد این محصول، قطر بیرونی ۴۸.۳ میلی‌متر دارد و ضخامت دیواره آن ۳.۲ میلی‌متر و طول آن ۶ متر است.
ساختار داربست با اتصال لوله های داربست ساخته می‌شود. این لوله ها توسط بست‌های مخصوص به یکدیگر متصل می‌شوند. لوله داربست در واقع همان لوله صنعتی است و در این لوله هیچ سیالی منتقل نمی‌شود، بنابراین در برابر آزمایشات گاز یا آب قرار نمی‌گیرد.

کاربرد لوله‌های داربست اغلب برای مصارف صنعتی بوده و در صنایع و سازه‌های مختلف استفاده می‌شوند. رایج ترین سایز لوله داربست ۱۱.۲ اینچ یا مشابه گرید ۵ است و این لوله در صنعت با نام لوله ۵ نیز شناخته می‌شود. همچنین این لوله با ضخامت ۲.۵ و ۲ میلی‌متر در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. قیمت لوله داربست با توجه به کیفیت و ضخامت آن متفاوت است.

۸. لوله جدار چاه

این لوله با وجود شیارهای سطحی، در دیواره چاه استفاده می‌شود. با توجه به نوع خاک و عمق چاه، انتظار می‌رود دیواره چاه مستحکم باشد و با تقویت دیواره چاه، آب به راحتی از آن عبور کند. ماده اولیه این لوله ورق سیاه است. بنابراین تغییر قیمت ورق سیاه، بر قیمت لوله جدار چاه تاثیر زیادی دارد.

شیارهای سطحی به گونه‌ای بر روی لوله تعبیه می‌شوند که عبور آب یا سایر سیالات توسط ماسه، شن و یا روش‌های دیگر مسدود نشود. انواع آن در کاربردهای پیشرفته‌تر و در صنایع نفت و گاز با بهره‌گیری از قابلیت جداسازی سیالات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کاربردهای خاص‌تر، این لوله‌ها از ورق گالوانیزه ساخته می‌شوند. لوله جدار چاه دارای دو مدل لوله اسکرین (غربال) و مدل فرزی (هوا برش) است. نوع اسکرین استحکام بیشتری نسبت به دستی دارد، اما استفاده از نوع دستی در ایران بیشتر متداول است.

سطح لوله جدار چاه اسکرین شیارهای V شکل دارد و چگالی فضای خالی آن حدود ۳۷ درصد است. در حالی که شیارهای سطح نوع دستی، به صورت عمودی بوده و توسط دستگاه فرز ساخته می‌شود و چگالی فضای خالی را با عدد ۲.۵ درصد ایجاد می‌کند.

۹. لوله مانیسمان

ما پیش‌تر به طور مفصل در یک مطلب عنوان کرده‌ایم که لوله مانیسمان چیست؟ اما به طور خلاصه می‌توانیم بگوییم که به لوله مانیسمان، لوله بدون درز نیز گفته می‌شود. لوله های فولادی بدون درز در بین لوله های موجود در بازار، بسیار مهم و کاربردی به شمار می‌روند. این نوع لوله‌ها روش تولید خاص خود را دارند و از آنجایی که درز ندارند، در صنایع حساس مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این لوله به گونه‌ای ساخته می‌شود که بدنه آن یکنواخت و بدون درز بوده و هیچ گونه جوشکاری روی آن انجام نشده است. لوله مانیسمان معمولا از فولاد کم کربن ساخته می‌شود؛ اما با افزودن مقداری مواد در داخل و خارج لوله، آن را در برابر زنگ‌زدگی مقاوم می‌کنند.

به دلیل یکنواختی، بدون درز بودن و استحکام بیشتر نسبت به سایر انواع لوله ها، قیمت لوله مانیسمان از قیمت لوله‌های دیگر بالاتر است. لوله های مانیسمان کاربرد ویژه و گسترده‌ای دارند که عبارتند از:

• خطوط فشار قوی
• خطوط صنایع غذایی و دارویی
• خطوط هیدرولیک
• خطوط نفت و گاز

۱۰. لوله آب

لوله آب لوله‌ای است که برای انتقال آب آشامیدنی تصفیه شده به مصرف‌کنندگان طراحی شده است. انواع این لوله می‌توانند شامل لوله‌های اصلی با قطر بزرگ باشند که آب کل شهر را تامین می‌کنند و خطوط انشعاب کوچک‌تر که آب را به یک خیابان یا گروهی از ساختمان‌ها آب‌رسانی می‌کند. در ضمن، لوله آب می‌تواند با قطر کوچک واقع در داخل ساختمان‌ها و منازل و به طور جداگانه نصب شود. جهت اطلاع از قیمت لوله آب کافیست بر روی لینک کلیک کرده و قیمت امروز آن را مشاهده کنید.

اندازه لوله‌های آب از نمونه‌های شبکه غول‌پیکر با قطر ۱۴۴ اینچ (۳۶۵ سانتی‌متر) تا لوله‌های کوچک ۱/۲ اینچی (۱۲.۷ میلی‌متر) که برای تغذیه خروجی‌های جداگانه در یک ساختمان استفاده می‌شوند، متغیر است. موادی که معمولا برای ساخت لوله های آب استفاده می‌شود، شامل پلی وینیل کلرید (PVC)، مس، فولاد و در سیستم‌های قدیمی‌تر، بتن یا خاک رس پخته شده است. اتصال طول لوله‌های آب جداگانه برای ایجاد مسیرهای طولانی با اتصالات فلنج، فشاری یا لحیم‌کاری امکان‌پذیر است.

شبکه‌ها و تاسیسات آبرسانی مدرن از لوله‌های آب در تعدادی از دسته‌های کاربردی استاندارد استفاده می‌کنند. اولین مورد مصرف آن، لوله های اصلی آب است که معمولا دارای لوله های فولادی، بتنی یا PVC با قطر بزرگ است و آب را به منطقه مصرف کننده فوری می‌آورد. اندازه این لوله‌ها ممکن است بین ۶ تا ۱۴۴ اینچ (۱۵ تا ۳۶۵ میلی‌متر) باشد و معمولا در حداقل فشار کاری ۳۰ پوند بر اینچ مربع (PSI) درجه‌بندی می‌شوند.

۱۱. لوله استیل

لوله استیل یکی دیگر از انواع لوله های فولادی موجود در بازار است که به واسطه مقاومت به خوردگی بالای آن در محیط‌های مرطوب، دریایی، اسیدی و… کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. این لوله‌ها از جنس فولاد زنگ نزن یا استنلس استیل و در گریدهای متفاوتی ساخته می‌شوند.

هرکدام از گریدهای استیل به دلیل حضور مقادیر مختلفی از عناصر نیکل، کروم و …، خواص، قیمت و درنتیجه کاربردهای متفاوتی دارند. برای استعلام قیمت امروز لوله استیل کافیست به صفحه مربوط به این محصول در وبسایت آیرومارت سر بزنید.

خرید انواع لوله از آیرومارت

آیرومارت یکی از معتبرترین بازرگانی‌ها در زمینه تامین آهن آلات و مقاطع فولادی محسوب می‌شود. جهت اطلاع از قیمت انواع لوله و سایر آهن آلات، کافیست وارد سایت آیرومارت شوید و قیمت‌های به‌روز را مشاهده کنید. در ضمن نمودار تغییرات قیمت موجود است و شما می‌توانید تغییرات را ببیند و با اطلاعات بیشتر دست به خرید بزنید. در ضمن پیشنهاد می‌کنیم برای دریافت مشاوره‌های رایگان، با شماره ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس بگیرید تا کارشناسان مجرب ما به تمامی سوالات شما پاسخ دهند.