اگر همین حالا به بخش بالای درب و پنجره‌های خود نگاهی بیندازید، متوجه می‌شوید که آجرهایی بالای آنها قرار دارند، ولی نمی‌ریزند و دیوار را خراب نمی‌کنند. این ساختار اصولی به دلیل وجود المانی به نام نعل درگاه است. نصب نعل درگاه کمک می‌کند تا درب و پنجره بتوانند وزن دیوارها را تحمل کنند. البته انواع نعل درگاه برای ساختمان‌های مختلف و با تجهیزات متفاوت به کار می‌روند.
بنابراین در این مقاله همراه وبلاگ آیرومارت باشید تا با نعل درگاه و انواع آن آشنا شوید.
نعل درگاه چیست؟
تعریف نعل درگاه
نعل درگاه بخشی است که بالای پنجره یا در قرار می‌گیرد تا بار وارده را تحمل کند. در واقع نعل درگاه پروفیل محکمی است که در قسمت بالایی درب و پنجره نصب میشود تا بار وارده را تحمل کند، از این‌رو به آن پروفیل نعل درگاه نیز می‌گویند. اگر به دنبال اطلاع از قیمت پروفیل گالوانیزه و قیمت پروفیل ساختمانی هستید، کافیست وارد سایت آیرومارت شوید و قیمت‌ها به صورت روزانه بررسی کنید.
این بخش، از مواد مختلفی مثل چوب، آجر، فولاد و بتن ساخته میشود. در واقع نعل های درگاهی مقاومت بالایی دارند که بارهای ثقلی وارده ناشی از وزن دیوارهای روی خود را به دو طرف انتقال می‌دهند.
به طور کلی، این پروفیل‌ها در جایی به کار می‌روند که ساخت دیوار با فاصله از زمین شروع میشود. زیرا وزن دیوار بالایی را تحمل می‌کند تا از ریزش آن جلوگیری کند. نکته مهمی که تقریبا همزمان با دیوارچینی شروع میشود، نصب نعل درگاه و کلاف کاذب است. مانند هر کار دیگری، این کار باید با دقت انجام شود.
ممکن است برخی مشکلاتی مانند ناهمواری، خیز مقطع، ضعیف بودن مقطع و طول ناکافی نشیمن رخ دهند که باعث ریزش دیوار بالای درب یا پنجره میشوند. نعل درگاه عمدتا برای تحمل وزن دیوار بالای در و پنجره به کار می‌رود.
به طور کلی در هر بخشی از ساختمان که ضعیف باشد، باید تجهیزاتی به کار برده شود. به طور مثال، انواع وال پست نیز با استفاده از کلاف‌هایی به شکل کلاف‌های قائم یا افقی است که برای افزایش مقاومت سازه در برابر عوامل طبیعی مانند زلزله و حتی باد مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این محصول برای اتصال میانقاب‌های سازه‌ای و غیر سازه‌ای به اسکلت ساختمان استفاده میشود.
انواع نعل درگاه
نعل درگاه را می‌توان با توجه به مواد مورد استفاده در ساخت به گروه‌های مختلفی تقسیم کرد. برای ساخت نعل درگاه عمدتا از فلز، بتن و در مواردی از چوب استفاده میشود که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
۱. نعل درگاه فلزی
نعل درگاه فلزی به دلیل استحکام و مقاومت بالایی که دارد، عموما در مواردی استفاده میشود که بار وارده بر نعل درگاه زیاد باشد. این نعل درگاهی به راحتی اجرا و نصب میشود و در اسکلت‌های مختلف قابل استفاده است. نعل درگاه فلزی از دو تیر آهن تشکیل شده است که با جوشکاری به هم متصل شده‌اند.
اندازه تیرآهن بر اساس اندازه درگاه و بار وارده بر آن تعیین میشود و باید به طور مناسب از هم فاصله داشته باشد. همچنین در ساخت نعل درگاه از مقاطع دوبل نبشی استفاده میشود که به کمک میلگرد یا ورق به هم متصل شده‌اند. در این صورت قیمت نیز مقرون به‌صرفه‌تر خواهد شد، اما باید توجه کنید که نعل درگاهی بتواند وزن دیوار روی آن را تحمل کند. شما می‌توانید قیمت نبشی سبک و قیمت نبشی ۴ را در سایت آیرومارت چک کنید.
در صورت عدم تحمل وزن، خیز نعل درگاه می‌تواند به کلاف در و پنجره فشار وارد کند و باعث تغییر شکل شود. هنگام نصب نعل درگاه باید دقت کنید که دیوارهای جانبی که نعل روی آن قرار می‌گیرد، کاملا تراز و صاف باشند.
عرض نعل درگاه باید برابر با ضخامت دیواری باشد که روی آن قرار می‌گیرد. در ضمن، طول نشیمن‌گاه نعل درگاه باید از طرفین حداقل ۲۵ سانتی‌متر باشد. برای اتصال نعل درگاهی فلزی به سازه‌های فلزی از جوشکاری کمک می‌گیرند. در سازه‌های بتنی نیز از رول بولت یا ایجاد ستونک فلزی برای نصب درگاه استفاده می‌کنند.
۲. نعل درگاه بتنی
به علت تفاوت اسکلت بتنی و فلزی، هنگام نصب نعل درگاه نیز باید تفاوت‌هایی قائل شوید. در ساختمان‌های بتنی، نعل درگاه بتنی به کار می‌رود. در واقع یک تیر بتنی با میلگرد مسلح محسوب میشود. برای ساخت آن، میلگردها را با طول مورد نیاز برای نعل درگاه برش می‌دهند و با خاموت به یکدیگر متصل می‌کنند.
سپس عملیات بتن ریزی در داخل قالب انجام میشود. ساخت این نوع نعل درگاه معمولا زمان بیشتری می‌برد و در مواردی که وزن دیوار بالای نعل بیش از حد سنگین باشد، استفاده میشود. نعل درگاه بتنی به تیر بتنی یا پوتر نیز معروف است.
طبق مبحث ۸ مقررات ملی ساختمان، طول نعل درگاه باید به اندازه طول بازشوها، به علاوه‌ی طول جزر بین آنها در نظر گرفته شود. همچنین برای قرار گرفتن روی دیوار باید از هر طرف ۳۵ سانتی‌متر لحاظ شود. پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع بیشتر درباره آرماتور بندی و میلگرد بستر، این مطالب را مطالعه کنید تا با تقویت سازه توسط میلگرد بیشتر آشنا شوید.
۳. نعل درگاه چوبی
امروزه از نعل درگاه چوبی چندان استفاده نمی‌شود، اما در سالیان گذشته بسیار پرکاربرد بودند. این نوع نعل درگاه از تیر چوبی با مقاومت بالا ساخته میشود. از معایب این نوع تیر می‌توان به مقاومت کم در برابر رطوبت و حشراتی مانند موریانه‌ها اشاره کرد. در گذشته جهت استفاده از این نوع نعل، آن را به مواد نفتی یا سموم ضد موریانه آغشته می‌کردند.
۴. نعل درگاه سنگی
امروزه استفاده از نعل درگاه سنگی در ساخت سازه‌ها خیلی معمول نیست. زیرا وزن سنگ بیشتر از مصالح است و حمل نیروهای وارده را دشوار می‌کند. در صورت استفاده از این نوع نعل باید به مصالح ساختمانی مورد استفاده توجه ویژه‌ای شود تا دیوار به مرور زمان ترک نخورد و به عبارتی قابلیت تحمل بار داشته باشد.
۵. نعل درگاه قوسی
یکی از زیباترین نعل درگاه های معماری ایرانی، نعل درگاه قوسی است که اغلب در بناهای قدیمی و تاریخی مورد استفاده قرار می‌گرفت. همانطور که از نام آن پیداست، این نعل به شکل قوسی دیده میشود.
انواع نعل درگاه بر اساس کاربرد
به طور کلی از نعل های درگاه برای دو منظور استفاده میشود:
۱. نعل درگاه درب
همانطور که از نام آن پیداست، این نعل‌ها معمولا در بالای چهارچوب قرار می‌گیرند. در واقع بعد از نصب این المان، نوبت به دیوارچینی می‌رسد.
۲. نعل درگاه پنجره
برای تقویت دیوار بالای پنجره نیز از نعل درگاهی استفاده میشود. دلیل اصلی استفاده از این نعل‌ها این است که وزن مصالح ساختمانی مانند آجر، سیمان و … مستقیما روی پنجره نیفتد و به آن آسیب نرساند. بنا به نیاز ساختمان برای ساخت این المان‌ها از بتن یا بتن آرمه استفاده میشود.
ضوابط نعل درگاه
مانند تمامی مراحل ساخت ساختمان که ضوابط مربوط به خود را دارند، برای طراحی نعل درگاه نیز باید به برخی نکات توجه کنید:
- در صورتی که ساختمان دارای چندین درگاه در کنار یکدیگر باشد، باید از نعل درگاه درب به شکل سرتاسری استفاده شود.
- عرض نعل درگاه باید با عرض دیوار برابر باشد.
- برای جلوگیری از زنگ زدگی نعل درگاهی، بهتر است روی آن را با ضد زنگ بپوشانید. زیرا معمولا روی نعل درگاهی گچ می‌زنند که به شدت خورنده است. همچنین به مرور زمان پوسیدگی نعل درگاهی زیر گچ می‌تواند رنگ دیوار را تغییر داده و ظاهری نامناسب ایجاد کند.
- طبق ضوابط، نعل درگاهی باید حداقل ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر بر روی دیوارهای جانبی قرار گیرد. البته اگر طول درگاه زیاد باشد، این مقدار طبق ضوابط قابل تغییر است و می‌تواند حداقل ۵۰ سانتی‌متر باشد.
- نعل درگاهی باید در ارتفاع مناسب نصب شود. تغییر ارتفاع نعل درگاهی در آینده دشوار و پرهزینه است.
- حداقل ارتفاع آن برای نوع فلزی ۱۵ سانتی‌متر و برای نوع بتنی ۲۵ سانتی‌متر است.
- این عناصر سازه‌ای در دو طرف باید حداقل ۲۰-۲۵ سانتی‌متر روی دیوار کناری قرار گیرند. این اندازه‌ها را باید در محاسبه پروفیل نعل درگاه درنظر داشته باشید.
- تیرها باید حداقل ۵۰ سانتی‌متر بزرگتر از عرض دهانه باشند.
- هر دو طرف باید روی بالشتک‌های بتنی قرار گیرند.
- برای اجرای نعل درگاه ساختمان باید ارتفاع مناسبی در نظر گرفت تا از مشکلات بعدی جلوگیری شود.
- عرض نعل درگاهی باید برابر با عرض دیوار کناری باشد.
- خوردگی یکی از مشکلاتی است که مهندسان در ساخت سازه‌ها با آن مواجه هستند. بنابراین برای جلوگیری از زنگ‌زدگی نعل درگاه فلزی روی آن را با یک لایه ضد زنگ بپوشانید.
- در نعل درگاه چوبی باید از تیرهای چوبی با سطح مقطع گرد یا مربع استفاده شود.
- اگر در سازه از درهای پشت سرهم استفاده می‌کنید، به نعل درگاهی سراسری نیاز است. اطمینان حاصل کنید که اجرای مداوم باعث ایجاد پدیده ستون کوتاه نمی‌شود.
خرید تجهیزات فولادی از آیرومارت
چنانچه در حال ساخت ساختمان هستید، می‌توانید وارد سایت آیرومارت شوید و تجهیزات مورد نیاز خود را از ما خریداری کنید. شما می‌توانید قیمت تیرآهن اصفهان، قیمت تیرآهن ۱۴، قیمت میلگرد و … را به صورت آپدیت‌شده مشاهده کنید و محصول مورد نظرتان را آنلاین خریداری کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان، با شماره ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس بگیرید.
کارشناسان مشاور آیرومارت
