به زبان ساده، از آنجایی که گاهی تکیه‌گاه پوتر نیاز به تقویت دارد، یعنی جایی که نشیمن تیرچه‌هاست، از یک میلگرد به شکل گردن مرغابی استفاده می‌کنند که به آن اودکا می‌گوییم. درحقیقت اودکا یک میلگرد ساده است که طبق ضوابط خاصی در این موضع برای بالا بردن شدت درگیر بودن تیرچه و تیر در نقطه نشیمن تیرچه‌ بلوک از آن استفاده می‌شود. اودکا یکی از بهترین روش‌های مقاوم‌ سازی تیرچه بلوک گزارش شده است.

چرا تیرچه بلوک نیاز به تقویت دارد؟

۱. فرسودگی سازه در طول زمان؛

۲. احتمال تغییر کاربری در آینده؛

۳. رواداری در میزان خطای انسانی در هنگام طراحی سازه؛

۴. فقدان مقاومت کافی در شبکه مِش و میلگرد‌های کششی.

ضرورت استفاده از آرماتور اودکا

در موضع و محل اتصال تیرچه به تیر، معمولا تیرچه امکان گیرش کمی دارد. به همین دلیل ما باید از میلگرد اودکا استفاده کنیم که تیرچه با پوتر بهتر متصل گردد. در غیر این صورت، این امر ایجاد ترک می‌کند بخصوص در لحظات بتن‌ریزی و یا در هنگام تردد کارگران؛ درنتیجه تیرچه ‌بلوک دچار شکستگی و دررفتگی خواهد شد.

برای حل این مسئله مهندسی از میلگرد‌ ادکا (اوتکا) استفاده می‌کنند؛ این نوع آرماتورها در قسمتی که تیرچه‌ها به تیر متصل می‌شوند، تعبیه می‌گردند. از لحاظ طراحی اودکا شبیه به گردن مرغابی بوده و باید در کنار جوش تیرچه‌بلوک به بال پایینی اتصال داده شود؛ تا ۱۸۰ درجه می‌توانید این نوع میلگرد را خم کنید.

یکی از انواع سقف که به شدت به میلگرد اودکا وابسته است، سقف کرومیت نام دارد. میلگرد اودکا در سقف کرومیت، موجب عملکرد یکپارچه آن شده و همچنین نقش اصلی در گیرش با تیرها و ستون‌های اصلی و نگهدارنده ایفا می‌کند.

روش اجرای میلگرد اودکا

میلگرد ادکا به دو صورت قابلیت اجرا دارد. که در ادامه مختصری درباره هر یک توضیح خواهیم داد:

روش اول

در این روش، شما همان آرماتور کششی را به اندازه ۱۲ سانتی‌متر درون تکیه‌گاه پوتر ادامه می‌دهید. یعنی میلگرد کششی تیرچه خودش در ادامه، در نشیمن‌گاه تیر اصلی به میلگرد‌های تیر همپوشی پیدا می‌کند و به این صورت نقش میلگرد اوتکا را ایفا می‌کند.

روش دوم

روش دوم این است که میلگرد گردن مرغابی یا اوتکا را از انتهای میلگرد کششی با همان سطح مقطع داخل تکیه‌گاه با پوشش و گیرایی مناسب قرار دهید. یعنی به زبان ساده‌‌تر، به جای امتداد میلگرد کششی، حد فاصل بین آن و میلگرد اصلی تیر، با میلگرد اودکا پر می‌شود، که اتفاقا روش بهتری برای گیردادن تیرچه به تیر است. در این رابطه، محاسبه طول میلگرد ادکا ضوابطی دارد که باید حتما آن را رعایت کرد. یکی از مهم‌ترین قواعد در این خصوص، شکل میلگرد اودکا است که باید دقیقا مطابق با نمونه‌ی استاندارد آن طراحی و اجرا گردد تا گیرش مورد نظر را به همراه داشته باشد.

یک ایراد در همین زمینه، جایگزین کردن میلگرد ساده به جای میلگرد آجدار گزارش شده که به دلیل قیمت میلگرد آجدار سازنده ترجیح داده از نمونه‌ی ساده‌ی میلگرد اودکا استفاده کند.

مزیت‌ های میلگرد ادکا

میلگرد‌های اودکا مزیت‌های مختلفی دارند که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

•  استحکام اتصال تیرچه با تیر و در نتیجه تقویت کلی سقف؛
•  خنثی شدن لرزش‌های سقف در هنگام راه‌ رفتن ساکنان طبقه‌ بالایی؛
•  بار وارد به میلگرد‌های کششی را تخفیف می‌دهد؛
•  در هنگام زلزله‌های شدید مانع از فروریزی صد‌درصد سقف خواهد شد.

میلگرد ممان منفی

تقویت منفی که به آن آرماتور ممان منفی نیز می‌گویند، در طراحی سازه‌های بتن آرمه برای مقاومت در برابر لنگرهای خمشی منفی استفاده می شود. به عبارت دیگر، هنگامی که آرماتور برای مقاومت در برابر ممان خمشی منفی در بتن آرمه اجرا می‌شود، آن عنصر را میلگرد ممان منفی می‌نامند.

به بیان دیگر، از آنجا که یک تیرچه در معرض نیروی جاذبه تمایل به خم‌شدگی دارد و تارهای بالایی آن می‌خواهند روی خودشان به حالت دولا دربیایند، ممان منفی در جهت عکس این وضعیت را به اصطلاح cancel out می‌کند و مانع از بروز آسیب به تیرچه می‌گردد.

اگر بخواهیم خلاصه کنیم، در تیر، بخشی که در آن ممان آویزان است (معمولاً در نقطه وسط تیرچه این اتفاق می‌افتد) آرماتور در سمت پایین اجرا می‌شود که به آن آرماتور مثبت می‌گویند. اگر ممان در حالت خمش باشد (به طور کلی، در نزدیکی تکیه‌گاه)، آرماتور اجرا شده برای خنثی کردن اثر خمش در سمت بالایی تیر، به عنوان آرماتور ممان منفی نامیده می‌شود.

بنابراین هر جا که ما افتادگی یک عضو را پیش‌بینی می‌کنیم، تقویت مثبت را طراحی می‌کنیم و هر جا که خمش یا گردش کردن منفی را پیش‌بینی می‌کنیم، تقویت منفی را پیشنهاد می‌دهیم. اغلب اوقات این دو ممکن است حتی در یک راستا باشند.

آرماتور منفی در یک کلام فولاد تقویت کننده‌ای است که در نزدیکی بالای یک دال بتنی برای مقاومت در برابر نیروهای کششی ناشی از گشتاورهای منفی قرار می‌گیرد. در نواحی لنگر منفی یک دال مرکب نیز تقویت منفی مورد نیاز است.

تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی

میلگرد ادکا و ممان منفی سه تفاوت عمده با هم دارند:

۱. ضرورت استفاده

میلگرد ممان منفی ضروری و میلگرد ادکا یک تقویت اضافی ولی در عین حال اثر بخش است.

۲.عملکرد سازه‌ای

میلگرد ادکا در خنثی کردن نیروهای برشی و ممان منفی در مهار نیروهای خمشی کاربرد دارند.

۳. سایز

نمره میلگرد اودکا هم گاهی با نمره میلگرد ممان منفی تفاوت دارد.

در رابطه با مورد آخر باید گفت امروزه تولید کنندگان میلگرد در ایران در گرید‌های مختلف میلگردهای با کیفیتی تولید می‌کنند که با توجه به نیاز یک سازه می‌توانید نمره میلگرد تقویت را از بین آن‌ها مشخص کنید.

میلگرد حرارتی

یکی دیگر از میلگردهای تقویتی در تیرچه ‌بلوک میلگرد حرارتی است. استفاده از این نوع میلگرد موجبات تقویت سازه بتنی را فراهم می‌کند. یکی از مهم‌ترین مزیت های میلگرد حرارتی جلوگیری از ترک‌هایی است که امکان دارد در امتداد تیر بروز پیدا کنند. این میلگرد به شکل چپ و راست درون سقف آرماتوربندی می‌شود و زمانی که بتن دچار افت حرارت می‌شود جلوی ترک خوردن بتن مسلح را می‌گیرد.

کلام آخر

در این مطلب برخی از میلگرد‌ها و آرماتورهای تقویتی و پیشگیرانه‌ی مورد استفاده در سقف تیرچه بلوک را با هم مرور کردیم. آیرومات ضمن برخورداری از دانش و تجربه فنی همواره سعی دارد تا با ارائه جدید‌ترین مطالب آگاهی مشتریان و همکاران و صاحبان صنایع را به سهم خود ارتقا دهد. ضمن اینکه ما ارائه دهنده با کیفیت‌ترین محصولات فولادی نیز هستیم. برای اطلاع از نحوه همکاری، قیمت میلگرد یا هر محصول دیگری از جمله قیمت میلگرد اصفهان به سایت آیرومارت مراجعه کنید.
تنها یک تماس تلفنی کافی است تا کارشناسان ما نیازهای شما را در سریع‌ترین زمان ممکن برآورده سازند.