لجستیک چیست؟ انواع و مزایای آن
رشد روزافزون تجارت جهانی، پیشرفت صنعت، تحولات در فعالیت‌های نظامی و سایر بخش‌ها در کنار پیچیدگی‌هایی که دارند، موجب شده است تا مفاهیم جدیدی در این حوزه‌ها تعریف شود. لجستیک یکی از این مفاهیم است که نقشی حیاتی در ارتقای کارآیی و توانمندی سازمان‌های مختلف و موفقیت آن‌ها ایفا می‌کند. با توجه به اهمیت لجستیک در فعالیت‌های مختلف به خصوص تجارت و صنعت، اطلاع از آن می‌تواند به درک بهتر نحوه عملکرد سیستم‌های لجستیکی و نتایج اقتصادی و عملیاتی آن‌ها کمک کند.
اما لجستیک یعنی چه و تعریف آن چیست؟ در این مقاله تلاش داریم تا شما را با این مفهوم و انواع آن آشنا کنیم. همچنین در مورد مدیریت لجستیک توضیحات مفیدی ارائه خواهیم کرد؛ با ما در وبلاگ آیرومارت همراه باشید.
معنی لجستیک
لجستیک چیست؟ واژه لجستیک (در فارسی: آماد) به بیان ساده به فرآیند کلی مدیریت نحوه کسب، ذخیره و انتقال منابع از مبدا به مقصد نهایی اشاره دارد. این مفهوم شامل برنامه‌ریزی، استخراج، انتقال، ذخیره‌سازی و کنترل مواد و منابع پروژه‌ها و فرآیندهای مرتبط می‌شود.
لجستیک اهمیت زیادی در جابجایی پرسنل و تجهیزات نظامی داشته و دارد، با این حال چنین اصطلاحی امروزه در زمینه جابجایی کالاهای تجاری در زنجیره تامین نیز بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. کالاهای تجاری شامل انواع محصولات می‌شوند؛ از اجناس کوچک گرفته تا محصولات حجیم و سنگین مانند پالت فلزی و یا سایر مقاطع فولادی.
در کل، لجستیک نه تنها به ساماندهی فعالیت‌های پیچیده و چندجانبه مرتبط با انتقال محصولات کمک می‌کند، بلکه نقش اساسی در بهبود روابط داخلی و بین‌المللی سازمان‌ها، کیفیت ارائه خدمات و رضایت مشتریان دارد. پس مقصود کلی از لجستیک، کاهش هزینه‌ها، زمان تحویل به‌موقع، انعطاف‌پذیری در ارائه خدمات، کاهش خسارات و افزایش بهره‌وری در طول زنجیره تامین است.
با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، روش‌های نوین مدیریت لجستیک ارائه می‌شود که بهبود عملکردها، بهینه‌سازی هزینه‌ها و بهره‌وری بیشتر را در تأمین و سوابق مربوط به توانایی سازمان‌ها ایجاد می‌کند.
ممکن است برای شما سوال پیش آید که شغل لجستیک چیست؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت جایگاه‌های شغلی مرتبط با حمل و نقل و تدارکات، مشاغل مربوط به لجستیک به شمار می‌روند.
لجستیک و زنجیره تامین
بسیاری از شرکت‌ها در لجستیک تخصص دارند و چنین خدماتی را به تولیدکنندگان، خرده‌فروشان و سایر صنایعی که نیاز زیادی به حمل و نقل کالا دارند، ارائه می‌دهند. برخی از شرکت‌های کوچک با تجهیزاتی محدود به ارائه خدمات لجستیک می‌پردازند، در حالی که بعضی شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ دارای طیف کاملی از زیرساخت‌ها از هواپیماهای باربری گرفته تا کامیون‌ها، انبارها و خدمات حمل بار هستند.
البته بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها این عملکرد را برون‌سپاری می‌کنند. به عنوان مثال، در صنعت گاز طبیعی، لجستیک شامل مدیریت خطوط لوله، کامیون‌ها، تاسیسات ذخیره‌سازی و مراکز توزیع است که نفت را در طول زنجیره تامین مدیریت می‌کنند.
اینفوگرافیک زنجیره تامین
یک زنجیره تامین کارآمد و رویه‌های لجستیکی موثر برای کاهش هزینه‌ها و افزایش کارآیی، ضروری است؛ از این رو تدارکات ضعیف منجر به عدم تحویل به‌موقع، پاسخگویی نامناسب به نیازهای مشتریان و در نهایت آسیب به کسب و کار می‌شود.
مزایای لجستیک
همان‌گونه که گفته شد لجستیک نقش مهمی در موفقیت کسب و کارها در صنایع مختلف دارد که در اینجا چند مزیت عمده آن را بیان می‌کنیم:
رضایت مشتری
لجستیک موثر، تحویل به موقع محصولات یا خدمات به مشتریان را تضمین کرده و افزایش رضایت و وفاداری آن‌ها را به همراه دارد. بازرگانی آیرومارت نیز همواره تلاش می‌کند تا خدمات مختلف خود مانند رزوه زنی میلگرد و رول فرمینگ ورق را با کیفیتی بالا به مشتریان ارائه دهد.
کارآیی هزینه
لجستیک در کسب و کار با مدیریت خوب می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل، انبارداری و موجودی را بهینه کند و کارآیی عملیاتی و سودآوری کلی را بهبود بخشد.
بهینه‌سازی زنجیره تامین
لجستیک، هماهنگی یکپارچه میان تامین‌کنندگان، تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و خرده‌فروشان را ممکن می‌کند و موجب بهینه‌سازی کل شبکه زنجیره تامین می‌شود.
مزیت رقابتی
لجستیک کارآمد می‌تواند انجام سریع‌تر سفارش، زمان کوتاه‌تر و خدمات بهتر به مشتریان را فراهم کرده و کسب و کار شما را در رقابت با رقبا پیش بیندازد.
مدیریت ریسک
لجستیک شامل استراتژی‌های کاهش ریسک مانند برنامه‌ریزی احتمالی، مدیریت کالا، تنوع در حمل‌ونقل، کاهش تأثیر اختلالات یا مشکلات در زنجیره تامین است.
اجزای لجستیک
مدیریت لجستیک می‌تواند شامل برخی یا همه فعالیت‌های زیر باشد:
- حمل و نقل ورودی
- حمل و نقل خارجی
- مدیریت ناوگان
- انبارداری
- انتقال مواد
- انجام سفارش
- مدیریت موجودی
- برنامه‌ریزی تقاضا
بخش‌های اصلی لجستیک
به طور کلی، حمل و نقل و انبارداری دو قسمت اصلی لجستیک محسوب می‌شوند:
۱. مدیریت حمل و نقل
این بخش بر برنامه‌ریزی، بهینه‌سازی و اجرای استفاده از وسایل نقلیه متمرکز است. در واقع مدیریت حمل و نقل جهت جابجایی کالا از انبار به مکان خرده فروشی در محل مشتری ایجاد می‌شود؛ مثل حمل مصالح ساختمانی به محل پروژه. حمل و نقل می‌تواند جاده‌ای، دریایی، هوایی یا ریلی باشد.
مدیریت حمل و نقل یک فرآیند پیچیده است که مواردی از جمله برنامه‌ریزی، بهینه‌سازی مسیرها و مدیریت سفارش را دربرمی‌گیرد. شرکت‌های لجستیک معمولا از نرم‌افزار سیستم مدیریت حمل و نقل برای کمک به برآوردن نیازهای خود استفاده می‌کنند.
۲. مدیریت انبار
انبارداری یا مدیریت انبار شامل وظایفی مانند مدیریت موجودی، انجام سفارش، مدیریت زیرساخت‌ها و فرآیندهای انبار می‌شود. به عنوان مثال، در این بخش سفارشات برای کالاها دریافت و پردازش می‌شود. اکثر شرکت‌ها از نرم‌افزار سیستم مدیریت انبار (WMS) برای مدیریت جریان، ذخیره‌سازی کالا و ردیابی موجودی استفاده می‌کنند.
اکثر فروشندگان نرم‌افزار برنامه‌ریزی منابع سازمانی، ماژول‌های TMS و WMS و همچنین برنامه‌های تخصصی‌تر را برای مدیریت موجودی و سایر عملکردهای لجستیکی ارائه می‌دهند.
تحویل به‌موقع محصول یا خدمات، همواره در سراسر زنجیره تامین اهمیت داشته، اما در سال‌های اخیر و به خاطر سفارش از طریق گوشی‌های هوشمند و مجازی شدن کارها، مفهوم لجستیک بسیار اهمیت بیشتری نیز پیدا کرده است.
در نتیجه، تامین‌کنندگان، تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و خرده‌فروشان ناگزیرند فرآیندهای لجستیکی خود را بهبود بخشند تا تقاضا برای تحویل سریع‌تر و آسان‌تر انواعِ کالاها را برآورده کنند. آن‌ها همچنین لازم است فرآیندها و سیستم‌های خود را برای بهبود زنجیره تامین یکپارچه سازند.
انواع لجستیک
انواع مختلفی از لجستیک وجود دارد که هر یک مربوط به جنبه خاصی از زنجیره تامین می‌شود. در ادامه انواع لجستیک را معرفی می‌کنیم.
لجستیک ورودی
شامل مدیریت مواد، اجزاء و تدارکاتی است که درون یک سازمان جریان دارند.
لجستیک خروجی
بر جابجایی و توزیع محصولات نهایی از کارخانه یا محل تولید به مقصد مورد نظر مشتریان تمرکز دارد.
لجستیک معکوس
به فرآیندهای مرتبط با رسیدگی به محصولات برگشتی و تعمیری می‌پردازد.
لجستیک بین المللی
برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت‌های لجستیکی برای عملیات برون مرزی یا جهانی را پوشش می‌دهد.
لجستیک شخص ثالث (۳PL)
لجستیک شخص ثالث شامل برون‌سپاری فعالیت‌های لجستیکی و انجام آن توسط ارائه‌دهندگان تخصصی خدمات حمل و نقل، انبارداری و توزیع می‌شود.
لجستیک تجارت الکترونیک
این نوع لجستیک به نیازهای خرده فروشی آنلاین از جمله انجام سفارش، تحویل در مرحله آخر و مدیریت بازگشت کالا می پردازد.
لجستیک سبز
بر شیوه‌های لجستیکی سازگار با محیط زیست، کاهش انتشار کربن و ارتقای پایداری تأکید دارد.
لجستیک زنجیره سرد
در این نوع، حمل و نقل و ذخیره‌سازی کالاهای فاسد شدنی مانند داروها و محصولات غذایی در دمای معین مدیریت می‌شود.
انواع مدیریت لجستیک
در ادامه برخی از انواع عمده مدیریت لجستیک بیان شده است.
۱. مدیریت تامین
شامل برنامه‌ریزی، تهیه، هماهنگی و منبع‌یابی مواد مورد نیاز برای تولید محصولات است. تدارکات، بخشی جدایی‌ناپذیر از عملیات زنجیره تامین جهت پشتیبانی از فرآیند تولید و اطمینان از مطابقت سطح عرضه با تقاضا به منظور انجام روان عملیات به شمار می‌رود.
مدیریت عرضه ضروری است، زیرا مواد و محصولات باید در مکان و زمان خاصی در دسترس باشند تا روند تولید شرکت تقویت شود. در دنیای معاصر، سرمایه‌گذاری در یک نرم‌افزار مدیریت ناوگان می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا تصمیمات بهتری گرفته و زنجیره تامین را بهینه کنند.
۲. مدیریت توزیع و محصول
مدیریت توزیع و محصول شامل رسیدگی به قطعات و مواد تهیه شده است و تعیین می‌کند که مواد چگونه باید در محل مورد نظر توزیع شوند. اجزای اصلی آن شامل مواردی مانند حمل و نقل، بارگیری، تخلیه و کنترل انبار است.
۳. لجستیک فروش
در این نوع لجستیک منابع توزیع‌شده، در یک محصول ترکیب می‌شوند؛ سپس باید اطمینان یافت که آن محصول به مشتریان تحویل داده می‌شود. در یک شرکت یا سازمان برای بهبود فرآیند تحویل می‌بایست نظارت مناسبی صورت گیرد.
۴. مدیریت خدمات مشتری
برآوردن تقاضای مشتریان یکی از انواع مهم مدیریت لجستیک است. شرکت‌ها و سازمان‌ها استراتژی‌هایی را برای بهبود ارتباطات و تجزیه و تحلیل خواسته‌های مشتریان ایجاد می‌کنند. بهینه‌سازی چرخه عمر مشتری برای درازمدت مفید است، زیرا به سازمان در حفظ مشتری کمک می‌کند. همچنین پذیرش فناوری عصر جدید برای تعامل با مشتریان و نیز اطمینان از تحویل بدون آسیب و به موقع می‌تواند منجر به کارآمدی یک سازمان شود.
تفاوت مدیریت لجستیک و مدیریت زنجیره تامین
مدیریت لجستیک یکی از اجزای مهم مدیریت زنجیره تامین است. در حالی که این اصطلاحات گاهی به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، لجستیک بر جابجایی کارآمد محصولات و مواد تمرکز می‌کند. در مقابل، مدیریت زنجیره تامین طیف وسیع‌تری از فعالیت‌های برنامه‌ریزی را دربرمی‌گیرد، از جمله برنامه‌ریزی تقاضا و فروش و برنامه‌ریزی عملیات و اجرای زنجیره تامین مانند منابع استراتژیک و مدیریت حمل و نقل.
آینده لجستیک
پیش‌بینی می‌شود هوش مصنوعی، فناوری‌های نوین وسایل نقلیه خودران نقش مهمی در نحوه عملکرد لجستیک در آینده داشته باشند. مثلا در مورد حمل و نقل مقاطع فولادی مانند حمل میلگرد یا در جابجایی محصولات سایر صنایع احتمالا شاهد تحولاتی خواهیم بود.
در حال حاضر برخی از ارائه‌دهندگان تدارکات، از هوش مصنوعی برای ردیابی بهتر بسته‌ها و پیش‌بینی مشکلات مربوط به حمل و نقل در زنجیره تامین استفاده می‌کنند. به نظر می‌رسد در آینده شاهد افزایش استفاده از وسایل نقلیه خودران مانند لیفتراک‌های هوشمند، کامیون‌های حمل و نقل و پهپادها خواهیم بود. البته در حال حاضر نیز برخی شرکت‌ها استفاده از این وسایل نقلیه را آغاز کرده‌اند.
سیستم لجستیک در شرکت آیرومارت
افرادی که در حوزه آهن آلات مشغول به فعالیت هستند، همواره بابت نگهداری محصولات خود نگرانی‌هایی دارند، زیرا شرایط نامناسب انبارها می‌تواند موجب آسیب به محصولات شود. شرکت پیشرو صنعت نفت آسیا با نام بازرگانی آیرومارت با داشتن انباری به مساحت ۱۰ هزار متر مربع، انواع آهن‌آلات و مقاطع فولادی را عرضه می‌کند.
همچنین امکان رزرو انبار، ثبت سفارش و دریافت بار به صورت آنلاین یا تلفنی وجود دارد. شما می‌توانید برای مشاهده قیمت آهن به وبسایت آیرومارت مراجعه کرده و قیمت‌های روزانه انواع مقاطع فولادی را بررسی کنید.
شرکت پیشرو صنعت نفت آسیا با بیش از ۳۵ سال سابقه فعالیت در بازار آهن، همواره در تلاش برای ارائه بهترین خدمات و ارسال محصولات در سریع‌ترین زمان ممکن به سراسر کشور بوده است تا بدین ترتیب لجستیک مناسبی را فراهم کند.
باربری و حمل و نقل در ارسال مقاطع فولادی، اصل بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. برخی مقاطع همچون ورق‌ها و انواع پروفیل مبلی و سبک، در صورت حمل و نقل اشتباه آسیب خواهند دید. مجموعه آیرومارت، با انواع حمل و نقل صحیح، بار را به سلامت به مقصد می‌رساند.
جهت مشاوره و اطلاع از انواع خدمات مانند انبارداری، خم میلگرد، پالت سازی و گالوانیزه کردن کافی است با شماره تلفن ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس بگیرید تا کارشناسان مجرب ما به سوالات شما پاسخ دهند.
کارشناسان مشاور آیرومارت
