اسپیسر میلگرد یکی از لوازمی است که در کار بتن ریزی شبکه مش آرماتور استفاده می‌شود و به کمک این ابزار فاصله میلگرد‌ها از هم و یا بستر شبکه تنظیم و حفظ می‌شود. به بیان دیگر، این ابزار وسیله‌ای است که در سازه‌های بتنی مسلح، میلگرد را در محل خود، جایی که قبل از ریختن بتن نهایی مونتاژ می‌شود، محکم می‌کند.

درواقع، اسپیسر قطعه کوچکی است که زیر آرماتور قرار می‌گیرد و مانع از چسبیدن آن به آرماتور تحتانی یا کف کار شده می‌شود. یعنی اسپیسر ها با فاصله مشخصی از هم زیر شبکه مش به عنوان تکیه‌گاه جاگذاری می‌شوند. این وسیله‌ها تا حد قابل قبولی توانایی خنثی‌سازی ارتعاشات را در دال بتنی دارند و از ترک خوردن بتن در زمان گیرش نیز جلوگیری می‌کنند.

استفاده از اسپیسرها به ویژه در مناطقی با احتمال زلزله بالا در ترکیب با محیط خورنده (مانند مجاورت با آب شور دریا) مانند ژاپن، ایران، یونان، کالیفرنیا و غیره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

انواع اسپیسر میلگرد

براساس جنس، اسپیسرهای میلگرد را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

•  اسپیسرهای بتنی
•  اسپیسرهای پلاستیکی
•  اسپیسرهای فلزی

از نظر شکل ظاهری نیز اسپیسرها انواع مختلفی دارند. به طور کلی، برای تمامی سازه‌های فولادی می‌توان از اسپیسرهای معمولی به عنوان فاصله گذار استفاده کرد.

در بعضی مواقع باید از اسپیسر میلگرد‌ های متفاوت هم بهره برد. این ساز و کار برای موقعیت‌های خاص طراحی شده‌است از جمله اسپیسر گوشه، استوانه و مانند آن. اسپیسرهای دوناتی شکل هم معمولا در موقعیت‌های سیلندر شکل به کار برده می‌شوند. قیمت اسپیسر میلگرد برای نمونه‌هایی با شکل پیچیده‌تر و چند بعدی‌تر بیشتر خواهد بود.

در این رابطه، قیمت اسپیسر میلگرد تابعی از جنس و شکل قالب آن است. برای مثال اسپیسر پنجره‌ ای با هر جنسی از اسپیسر ساده با همان جنس قیمت بیشتری دارد.

مزایای اسپیسرهای میلگرد

در میان انواع فاصله گذارها، یکی بودن جنس اسپیسرهای بتنی با بتنی که جزء مصالح ساختمانی است، مزیت مهمی برشمرده می‌شود. چرا که این ویژگی باعث بهبود آب‌بندی و مقاومت بتن می شود. به عبارت دیگر، اسپیسرهای بتنی و تکیه‌گاهِ آرماتور از همان مصالحی ساخته شده‌اند که مصالح بتن یعنی شن و ماسه ترکیب شده‌اند، پس بنابراین انبساط و انقباض حرارتی‌شان با هم برابر است. بعلاوه، از آنجایی که مواد یکسان است، بتن و اسپیسرها بدون شکاف به هم می‌چسبند.

اگرچه اسپیسرهای پلاستیکی هزینه تولید کم و پردازش سریع دارند، اما با مواد مورد استفاده در سازه‎‌های مهندسی عمران سازگاری ندارند. به‌علاوه‌، تنها می‌توانند بخشی از توان یک قوطی اسپیسر بتنی را داشته باشند. بنابراین باید از اسپیسرهای پلاستیکی بیشتری برای پوشش همان مقدار آرماتور استفاده شود. هرچند قیمت اسپیسر پلاستیکی در قیاس با نمونه‌های بتنی کمتر و مقرون به صرفه‌تر است.

در این رابطه، اگر بخواهیم جای اسپیسر بتنی را با اسپیسر پلاستیکی عوض کنیم، نسبت به طور معمول ۱ به ۲ است، یعنی برای هر نمونه بتنی باید دو اسپیسر پلاستیکی جاگذاری شود. اما اگر وزن سازه میلگرد افزایش یابد، این نسبت هم بیشتر می‌شود. در این حالت نسبت های تا ۳ به ۱ هم مشاهده شده است؛ یعنی برای جایگزینی یک اسپیسر بتنی در صورت حذف آن تا سه اسپیسر پلاستیکی نیاز باشد.

بنابراین، ممکن است در هنگام استفاده از اسپیسرهای پلاستیکی، ارزش واقعی چه از نظر اقتصادی و چه از نظر فنی تغییری نکند. اما تحت هر شرایطی این عدد نباید از چهار تا به ازای هر متر مربع کمتر شود.

تاریخچه استفاده از اسپیسر میلگرد

در سال ۱۹۰۶، فروریختن جزئی هتل بیکسبی در لانگ بیچ منجر به کشته شدن ۱۰ کارگر در حین ساخت و ساز گشت. این رویداد باعث بررسی دقیق شیوه‌های نصب بتن و بازرسی ساختمان شد. سازه هتل بیکسبی از قاب‌های بتنی مسلح با کف‌های آجدار کاشی سفالی توخالی و دیوارهای پرکننده کاشی سفالی توخالی ساخته شد. این حادثه باعث شد تا شیوه ساخت به شدت مورد تردید کارشناسان قرار گیرد و توصیه‌هایی برای ساخت و ساز بتن خالص با استفاده از بتن مسلح برای کف و دیوارها و همچنین چارچوب ها ارائه شد.

در آوریل ۱۹۰۴، جولیا مورگان معمار و مهندس آمریکایی که پیشگام استفاده زیبایی شناختی از بتن مسلح بود، اولین سازه بتن آرمه خود را به نام ال کامپانیل که در کرانه خلیج سانفرانسیسکو واقع شده است تکمیل کرد. این سازه یک برج ناقوس ۲۲ متری در حوزه در کالج میلز بود.

دو سال بعد، ال کامپانیل از زلزله ۱۹۰۶ سانفرانسیسکو بدون هیچ آسیبی جان سالم به در برد که به ایجاد شهرت و رونق حرفه پولساز او کمک کرد. راز موفقیت او استفاده از لوازمی شبیه به اسپیسر میلگردهای امروزی بود.

زلزله ۱۹۰۶ همچنین، باعث شد مردم دید بهتری به بتن مسلح پیدا کنند؛ در گذشته بتن مسلح به خاطر رنگ نه‌چندان جذابش مورد انتقاد بود. در سال ۱۹۰۸، هیئت ناظران سانفرانسیسکو قوانین ساختمانی شهر را تغییر داد تا امکان استفاده بیشتر از بتن مسلح را فراهم کند.

در سال ۱۹۰۶، انجمن ملی مصرف کنندگان سیمان (NACU) استاندارد شماره ۱ و در سال ۱۹۱۰، مقررات استاندارد ساختمان برای آرماتوربندی و استفاده از بتن مسلح را منتشر کرد که روش‌های استفاده از اسپیسر میلگرد در آن به تفصیل شرح داده شده است.

چرا باید از اسپیسر میلگرد استفاده کنیم؟

مطالعه مهندسی هر سازه بتن آرمه، اعم از ساختمان، پل، دیوار باربر یا سازه‌های دیگر، موقعیت میلگردهای فولادی را در موقعیت های مشخصی در حجم بتن پیش بینی می‌کند. این امر پوشش بتنی پیش بینی شده میلگردهای آرماتور فولادی را تضمین می‌کند و سازه را به توان تئوریک طراحی‌‌ شده اش تا حداکثر امکان نزدیک می‌کند.

این پوشش معمولاً بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلی‌متر متغیر است. ایستایی هر سازه بتنی به گونه‌ای طراحی می‌شود که خواص فولاد و بتن برای دستیابی به حداکثر مقاومت ممکن برای سازه خاص (مانند حفاظت در برابر زلزله) تضمین گردد. همچنین، برای جلوگیری از خوردگی طولانی مدت فولاد مواردی لحاظ می‌شود؛ در غیر این صورت، این امر ساخت و ساز را با مشکلات و خطرات رو به رو می‌کند.

اسپیسرهای میلگرد موقعیت صحیح فولاد را ایمن می‌کنند؛ بنابراین، به کاربرد عملی مشخصات تئوری ساخت بتن کمک خواهند کرد. پوشش فولادی یک عنصر ساختمانی خاص (مثلاً در یک دال بتنی یا یک تیر) به طور کلی باید در داخل عنصر یکنواخت و یکپارچه باشد.

کلام آخر

اندازه بازار جهانی بتن مسلح، در سال ۲۰۲۱ به ۳۲۶.۸۱ میلیارد دلار رسید. پیش‌بینی می‌شود که این بازار از ۳۴۰.۶۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به ۴۸۱.۷۳ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۹ رشد کند که نشان دهنده CAGR 5.1٪ در طول دوره پیش بینی است.

در این بین، استفاده از اسپیسر میلگرد در سازه بتنی مسلح یک امر بدیهی است؛ بدون این قطعات کوچک هیچ بتن ریزی یا آرماتوربندی موفقیت آمیز نخواهد بود. این تکنولوژی و روش ساخت به نزدیک کردن تئوری بتن به اجرای آن کمک بسیار می‌کند خصوصا در بحث پوشش بتنی روی میلگرد. با انتخاب دقیق اسپیسر میلگرد شما می‌توانید تا حداکثر کیفیت تئوریک بتن را به فعل درآورید.

پیشرو صنعت نفت آسیا ( آیرومارت) در زمینه استعلام قیمت میلگرد و تهیه انواع آرماتور در کنار شماست. برای دریافت اطلاعات بیشتر با شماره ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس حاصل فرمایید.