نمودار قیمت دلار در بازار آزاد در کنار قیمت رسمی آن و نیز قیمت روز دلار با توجه به نوسانات زیاد این ارز مورد توجه عموم مردم است، زیرا اکثر کالاهای موجود و به طور کلی اقتصاد زندگی افراد، به قیمت دلار بستگی دارد. قیمت دلار بر روی قیمت آهن، مسکن، خودرو، ابزار آلات، هزینههای سفر و حتی لباس و مواد غذایی تاثیرگذار است، از این رو تحلیل و پیشبینی قیمت آن در آینده میتواند در برنامهریزیهای مالی نقش مهمی ایفا کند.
در ایران منبع رسمی برای اعلام نرخ دلار، بانک مرکزی است، با این وجود تمایل عمده خریداران و فروشندگان این ارز پیگیری نرخ دلار از بازار آزاد است. نمودارهای قیمت دلار در بازههای زمانی مختلف نیز عمدتا بر اساس نرخ بازار آزاد ترسیم میشوند. این نمودار، در تحلیلهای اقتصادی و بررسی شرایط موجود کشور به منظور هدفگذاری و پیش بینی اوضاع در آینده تاثیر زیادی دارد. از این جهت، میبایست به صورت ماهیانه، سالانه و حتی در بازههای چندین ساله مورد بررسی قرار گیرد.
قیمت دلار در طول سالهای متمادی، تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. در این تغییرات، قیمت دلار در سال ۹۶ و جهشی که داشته، نقطه مهمی برای بررسی به شمار میرود. در ادامه، به منظور بررسی نموداز قیمت دلار در ایران، نمودار ماهها و سالهای گذشته را با ارقام دقیق قیمت دلار ارزیابی نمودهایم. همراه وبلاگ آیرومارت باشید.
پیش از آنکه نمودار قیمت دلار در ۱۰ سال گذشته را به شما نمایش دهیم، خوب است که از ۴۰ سال گذشته شروع کنیم و بررسی کنیم که همواره چه مواردی بر قیمت دلار تاثیرگذار بودهاند؟ برای بررسی وضعیت نرخ ارز در ۳۰ سال گذشته، سیر تحول نرخ غیررسمی دلار را میتوان به پنج دوره تقسیم کرد: دوره اول ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۷، دوره دوم از ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۳، دوره سوم از ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۱، دوره چهارم ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۲ و دوره پنج از ۱۳۹۳ تا به امروز. با توجه به نمودار قیمت دلار در ۴۰ سال گذشته تحلیلهای زیر را از این پنج دوره خواهیم داشت.
در سال ۱۳۵۷ و پس از انقلاب اسلامی، با توجه به اتفاقات رخ داده و شور سیاسی و وضعیت روحی ناشی از تغییر مدیریت سیاستهای اقتصادی، درآمدهای ارزی سابق کشور با بلاتکلیفی مواجه شد. در ضمن وقوع تجاوزات خارجی در مدت کوتاهی پس از انقلاب ۵۷، تاثیر عمدهای در تشدید این وضعیت داشت. همه این مسائل منجر به افزایش چشمگیر نرخ ارز در سال ۱۳۵۷ شد.
دادههای سری بانک مرکزی در رابطه با نمودار قیمت دلار در بازار آزاد نشان میدهد که در سالهای اولیه پس از انقلاب، نرخ ارز در بازار آزاد از ۷ تومان به ۱۰ تومان رسید، بنابراین افزایش ۴۰ درصدی نرخ ارز در سال ۱۳۵۷ اولین شوک ارزی به اقتصاد کشور بود. لازم به ذکر است که تا اواسط سال ۶۸ کالاهای اساسی با نرخ رسمی دلار ۷ تومانی وارد میشدند.
در دوران نخستوزیری بازرگان و رجایی یعنی در سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۹، نرخ ارز آزاد ۲ برابر شده و از ۱۰ تومان، به ۲۰ تومان رسید در حالیکه نرخ رسمی ارز، بدون تغییر باقی ماند.
در دوران نخست وزیری موسوی طی سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۷، نرخ ارز آزاد با افزایش ۴.۸ برابری از ۲۷ تومان، ۹۶ تومان شد اما طی این سالها، نرخ رسمی ارز کاهش یافت.
در سال ۱۳۶۷، یک شوک اقتصادی متفاوت رخ داد و تغییرات وارونهای را به وجود آورد. به طوری که نرخ رسمی ارز با شوک منفی به ۶ تومان رسید. بهبود درآمدهای نفتی با نزدیک شدن به پایان جنگ و کم شدن تقاضای ارز در آن سال، از دلایل اصلی اولین شوک منفی ارزی به اقتصاد ایران بهشمار میرود. به جز در اوایل دهه شصت، تغییرات نرخ ارز در این دوره تقریبا کنترل شده بود.
در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، به طور کلی قیمت نرخ آزاد ارز از ۱۲۰ تومان به ۴۴۴ تومان در پایان سالهای ریاست جمهوری وی رسید.
به طور کلی میتوان گفت که وجود اختلالات در فروش نفت باعث شد تا در درآمدهای ارزی کمبود شدید رخ دهد، ولی با این حال قیمت دلار افزایش پیدا نکرد.
در سالهای ۱۳۷۰ و ۱۳۷۱، با وجود تورم ۲۰ درصدی، سیاستگذاران پولی سعی کردند بازار را سرپا نگه دارند؛ بهطوریکه در این دو سال نرخ رسمی دلار در اقتصاد کشور برای دو سال متوالی ۲۰ درصد کاهش یافت. برخی کارشناسان تثبیت نرخ دلار در بازار آزاد را ناشی از ماهیت اقتصاد در سالهای ذکر شده و نگرانی مسئولان اقتصادی از تاثیرات افزایش نرخ ارز بر تورم میدانند.
با توجه به افزایش قیمتهای داخلی و تورم اقتصادی، نرخ ارز در بازار آزاد به یکباره در سالهای ۷۳ و ۷۴ جهش بیسابقهای را تجربه کرد. در همین راستا، پس از شوک اولیه در سال ۵۷، اولین شوک بزرگ در نرخ ارز در این دوره ظاهر شد.
در سال ۷۳ نرخ ارز در بازار آزاد با افزایش ۴۶ درصدی به ۲۶۳ تومان و در سال ۷۴ با افزایش ۵۳ درصدی به ۴۰۳ تومان افزایش یافت. اقتصاد کشور در سالهای گذشته و سالهای بعد تا سال ۱۳۸۹، شاهد چنین جهشی در نرخ ارز نبوده است. نکته قابل توجه اینکه نرخ رسمی دلار در همین بازه زمانی به طور بیسابقهای افزایش یافت و از ۶ تومان به ۱۷۵ تومان رسید تا جهشی حدودا ۳۰ برابری را تجربه کند.
البته تورم در این دوره نیز مشابه بود. بنابراین نرخ تورم در سال ۱۳۷۳ حدود ۳۵ درصد و در سال ۷۴ نرخ تورم ۴۹ درصد بود که نشاندهنده جهش بی سابقه قیمتهای داخلی در این مدت است.
در نهایت و در انتهای سالهای ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، نرخ ارز رسمی با افزایش ۲۹ برابری از ۷ تومان، به ۱۷۵ تومان رسید و تا سال ۱۳۸۰ نیز همین نرخ باقی ماند.
در زمانی که تورم ضربه خورده و اقتصاد کشور از سال ۱۳۷۳ بازسازی و تعدیل شده بود، دولت دوباره سعی کرد «نرخ ارز مرجع» را اصلاح کند. در اوایل سال جاری و طی هشت سال، نرخ ارز رسمی بانک مرکزی تنها با ۵ ریال افزایش از ۱۷۵ تومان در سال ۱۳۷۳ به ۱۷۵.۵ تومان در سال ۱۳۸۰ رسید. این در حالی است که نرخ ارز در بازار آزاد سال ۱۳۸۰، قیمتی حدود ۷۹۲ تومان بود.
در این سال، شکاف ایجاد شده در نظام ارزی چند نرخی، سیاستگذاران پولی را مجبور به تعدیل نرخ غیررسمی ارز کرد. در سال ۱۳۸۰ ارزش ارز بازار آزاد چهار و نیم برابر نرخ رسمی آن بود. به این ترتیب در سال ۱۳۸۱ به دلیل آشفتگی بازار ارز و رانتهای گسترده ناشی از چند نرخی بودن ارز، بانک مرکزی نرخ رسمی دلار را تا ۷۹۵ تومان افزایش داد. قیمت آزاد دلار از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۹، از ۸۱۳ تومان به ۱۱۰۰ تومان افزایش یافت که تقریبا ۲۸ درصد رشد داشت.
در یک جمله میتوان گفت، در طول ریاست جمهوری خاتمی، افزایش نرخ ۲ برابری دلار آزاد آن را به ۸۷۴ تومان رساند در حالیکه نرخ رسمی ۵ برابر شده و نرخ ۸۷۱ برابری را به ثبت رساند. پس اتمام دوره ریاست جمهوری وی و آغاز ریاست جمهوری احمدی نژاد در سال ۱۳۸۴، دلار سیر صعودی خود را حفظ کرد و با ۲.۴ برابر شدن نرخ آزاد و ۱.۴ برابر شدن نرخ رسمی، به ترتیب ارقام ۲۱۰۰ و ۱۲۲۶ را در سال ۱۳۹۱ به ثبت رسانید.
بر اساس جدول قیمت دلار در ۱۰ سال گذشته، در سال ۹۰ با تشدید شایعات در مورد محدودیت درآمدهای نفتی، نرخ ارز افزایش یافت. نرخ غیررسمی ارز در پایان سال ۱۳۸۹ معادل ۱۰۳۳ تومان بود، اما در پایان اسفند ماه ۹۰، قیمت ارز بازار آزاد ایران ۱۸۹۲ تومان تعیین شد. به این معنی که قیمت دلار سال ۹۰ و نرخ ارز غیررسمی، ۸۳ درصد افزایش یافت. حداکثر افزایش قیمت مربوط به دی ماه این سال و افزایش ۱۸ درصدی نرخ ارز در یک ماه بوده است.
شوکی که در سال ۹۰ رخ داد، در سال بعد نیز ادامه یافت باعث شد که میانگین قیمت دلار آزاد در سال ۹۱، نرخ ۲۱۰۰ را ثبت نماید. افزایش ناگهانی بعدی نرخ ارز در سال ۱۳۹۲ اتفاق افتاد که در این ماه نرخ آزاد ارز به رقمی بالغ بر ۳۲۸۵ تومان نیز رسید.
بر اساس تغییرات میانگین نرخ ارز در ماههای فروردین تا اسفند از سال ۹۳ تا ۹۶، نرخ ارز هر سال از مهر تا دی ماه افزایش قابل توجهی داشته و پس از دی ماه کمی کاهش مییابد، اما به نقطه قبلی برنمیگردد. مثلا در فروردین ۹۳ نرخ ارز در بازار آزاد ۳۰۹۹ تومان بود و در پایان آذر همان سال این رقم از ۳۵۰۰ تومان فراتر رفت. اما در بهمن و اسفند مجددا کاهش یافت و به ۳۳۹۳ تومان رسید.
در سال ۹۴ نیز وضعیت به همین منوال بود و تا مرداد ماه قیمت دلار در محدوده ۳۳۰۰ تومان قرار داشت. اما در شهریور ماه به ۳۴۰۰ تومان میرسد و این روند در مهر، آبان، آذر و دی ادامه دارد و به ۳۶۷۳ تومان میرسد. این رقم همچنان ۱۲۹ تومان بیشتر از سال ۱۳۹۳ است.
نمودار قیمت دلار در ۱۰ سال گذشته
در سال ۹۵ نیز همین وضعیت تکرار شد و در نهایت دلار بازار آزاد در فروردین ماه به ۳۴۹۳ تومان رسید و در پایان اسفند به ۳۷۷۲ تومان رسید. در واقع سکوی پرتاب دلار برای سال ۹۳-۹۶ یک افزایش ۴ ماهه بین مهر تا آذر برای قیمت های بالاتر است و قیمت دلار تقریبا در اینجا به اوج میرسد.
از سال ۹۶ تا ۹۷ قیمت دلار با روند افزایشی همراه بود، اما از سال ۹۷، به دلیل اتفاقات سیاسی دلار به طرز بیسابقهای رشد کرد. به طوری که در مدت زمان بسیار کوتاهی قیمت دلار حتی از دو برابر نیز فراتر رفت. در پایان سال ۹۶، قیمت دلار بازار آزاد در حدود ۴۸۹۹ بود، ولی در پایان سال ۹۷ به ۱۲۸۹۴ رسید.
همانطور که در نمودار مشاهده میکنید، قیمت دلار به روند افزایشی خود ادامه داد تا اینکه در اواخر سال ۹۸ کمی کاهش یافته، ولی باز هم نسبت به سالهای پیش خیلی بالا بود. در پایان سال ۹۹ قیمت دلار به ۲۳۹۶۳ رسید و با توجه به نوسانات موجود، در پایان سال ۱۴۰۰ قیمت دلار به ۲۷۷۳۵ افزایش یافت. قیمت دلار در سال ۱۴۰۱ نیز با ۲۷ هزارتومان آغاز شد، این نرخ در پایان سال مذکور به ۴۹ هزارتومان رسید.
دوران روحانی طی سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ را از دورهای با افزایش شدید قیمت دلار میدانیم که در آن نرخ آزاد ۷.۸ برابر شده و از ۳۲۸۵ به ۲۱۷۰۲ تومان رسید و نرخ رسمی نیز با افزایش ۳.۴ برابر، از قیمت ۱۲۲۶ پایان سال ۱۳۹۱ در پایان نرخ ۴۲۰۰ تومان را ثبت کرد.
دلار بازار آزاد ابتدای سال ۱۴۰۱ را با نرخ ۲۷ هزار تومان آغاز کرد، اما روند آن افزایشی بود. به طوری که در اواسط آبان، با توجه به نرخ دلار در صرافی بانک ملی، کانال ۳۳ هزار تومان برای آن ثبت شد. این در حالیست که دلار در بازار آزاد در این تاریخ در کانال ۳۶ هزار تومان بود. قیمت دلار آبان ماه را با ۳۵۴۷۰ تومان به پایان رساند. درحالیکه از نظر برخی کارشناسان اقتصادی علت اصلی افزایش نرخ دلار در این بازه تورم است.
سیر صعودی قیمت دلار را میتوانید در نمودار سالانه قیمت دلار مشاهده نمایید. در نمودار قیمت دلار در بازار آزاد میتوانید افزایش شدیدی که ماهانه است را مشاهده نمایید. این افزایش در ماههای آخر سال با شدت یافتن تورم و وضعیت سیاسی کشور شدت یافت.
نمودار قیمت دلار در سال ۱۴۰۱ را میتوانید در زیر بررسی نمایید:
نمودار قیمت دلار ۱۴۰۱
سیر کلی قیمت دلار در ماههای ابتدایی سال ۱۴۰۲ نزولی بوده است که در نمودار زیر آن را مشاهده میکنید:
نمودار قیمت دلار درسال ۱۴۰۲
بر اساس مصوبهای که در اواسط دهه ۸۰ توسط مجمع تشخیص تایید شد، ارز، کالا محسوب میشود و افزایش آن با توجه به تورم داخلی و خارجی مشخص میشود. در حقیقت، در صورتی که تورم داخلی ۲۰ درصد و تورم خارجی ۵ درصد باشد، نرخ ارز در یک سال، حدود ۱۵ درصد افزایش خواهد داشت. از طرفی، افزایش نرخ ارز معلول سه عامل مهم کاهش ارزش پول ملی، رشد نقدینگی و افزایش تورم است.
یکی دیگر از عوامل، توقف مذاکرات برجامی همزمان با اوضاع سیاسی و شرایط روز کشور است که بار روانی نیز بر اقتصاد دارد. از سوی دیگر، نمیتوان سواستفاده دلالان را نیز نادیده گرفت.
به طور کلی از ابتدای سال ۱۴۰۲ روند قیمت دلار تا حدودی کاهشی بوده است. البته طی این مدت نرخ دلار نوسانات زیادی را نیز تجربه کرده که بر بازراهای مختلف از جمله بازار آهن آلات نیز تاثیرگذار بوده است و در نتیجه آن شاهد افتوخیزهایی در قیمت روز میلگرد ۱۶، قیمت تیرآهن و قیمت ورق گالوانیزه بودهایم. در ادامه نمودار قیمت دلار در یک ماه گذشته این روند را به شما نشان میدهد:
نمودار قیمت دلار ماهانه
در دو سال اخیر نوسانات بازار ارز به حدی بوده که تاثیر عواملی مانند تغییر تقاضا یا تغییر قیمت های جهانی را کاهش داده است. در ماه های اخیر نرخ دلار عامل اصلی تغییر قیمت محصولات فولادی بوده است. با توجه به وارداتی بودن بسیاری از محصولات، قیمت انواع آهن آلات مانند قیمت لوله استیل، تا حد زیادی به قیمت دلار بستگی دارد. شاید در بازار آزاد، تغییرات قیمت ریالی فولاد و قیمت ارز در مدت زمان کوتاهی همراستا نباشد. اما به طور کلی بین نرخ ارز و نرخ جهانی فولاد رابطه مستقیم وجود دارد.
قیمت انواع آهن آلات بر اساس دلار آمریکا بوده و به صورت روزانه تغییر میکند. در نتیجه برای بررسی و تحلیل قیمت فولاد و حتی پیش بینی قیمت آهن در کشور باید نسبت قیمت ریال و دلار را مورد ارزیابی قرار داد. عوامل موثر بر حجم عرضه و تقاضا و همچنین ارزش ریال در برابر دلار آمریکا، بر قیمت آهن و فولاد تاثیر میگذارند و قیمت نهایی فولاد را تعیین میکنند.
کاهش ارزش ریال در برابر دلار نیز باعث کاهش ارزش محصولات ایرانی در بازارهای جهانی شده است. از طرفی به دلیل سود کم در بازارهای خارجی، قیمتها در بازار داخلی بالا میروند. افزایش قیمت دلار باعث افزایش هزینه های جانبی مانند هزینه حمل و نقل تریلی در کشور نیز میشود.
همچنین پیامدهای روانی افزایش نرخ دلار، قیمت انواع محصولات مانند قیمت میلگرد استیل را افزایش خواهد داد. در واقع میتوان گفت که نوسانات قیمت دلار به طور مستقیم قیمت آهنآلات را تغییر میدهد. اما باید توجه داشت که قیمت جهانی فولاد بر اساس سود تولیدکنندگان فولاد و افزایش یا کاهش قیمت تعیین نمیشود. در عوض، قیمتها بر اساس عرضه و تقاضا در بازار جهانی تعیین میشود.
تجزیه و تحلیل اقتصاد کلان کشورهای کلیدی صنعت فولاد مانند چین، ایالات متحده و هند برای نظارت بر تغییرات قیمت آهن، بسیار مهم است. به عنوان مثال، رشد اقتصادی چین تاثیر قابل توجهی بر تقاضای فولاد و قیمت آهن آلات دارد.
همانطور که در ابتدای متن عنوان کردیم، قیمت دلار بیشترین تاثیر را در تمامی کالاها خواهد داشت. مثلا اگر شما بخواهید قیمت ورق استیل را چک کنید، حتما متوجه خواهید شد که با توجه به وارداتی بودن این محصول، قیمت دلار تا چه اندازه هزینه را تغییر میدهد. بنابراین جهت خرید انواع مقاطع فولادی و آهن آلات، باید از منبعی معتبر و به روز قیمت آهن را استعلام بگیرید.
آیرومارت یکی از بهترین منابع برای اطلاع از قیمت قطعات فولادی و سفارش آنلاین آنها محسوب میشود. ما در سایت، نمودار تغییرات روزانه را قرار دادهایم که این باعث میشود شما با اطلاعات بیشتری دست به خرید بزنید.
در ضمن کارشناسان مجرب ما با به روزترین اخبار از قیمت دلار و آهن آلات، پاسخگوی شما هستند. کافیست با شماره ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس بگیرید و سوالات خود را بپرسید تا شما را به صورت رایگان راهنمایی کنند.
سلام داشتم نمودار قیمت دلار سال های گذشته رو میدیدم. فک کنم اگه نمودار قیمت دلار در ۳۰ سال گذشته رو نگاه کنیم مغزمون سوت میکشه. واقعا اقتصاد داغونی داریم متاسفانه
سلام. وقت شما بخیر. متاسفانه سیر صعودی قیمت دلار، روی قیمت فولاد هم تاثیر شدیدی میذاره.
نمودار قیمت دلار در یک ماه گذشته که واویلاست خخخخ
سلام. متاسفانه شرایط کنونی اقتصاد مناسب نیست و قیمت دلار روند خیلی صعودی داره.
کاش میشد یه جوری جلوی افزایش دلار گرفت خیلی زندگی سخت شده خدا به دادمون برسه
سلام و وقت بخیر. امیدواریم تدبیری برای روند قیمت دلار اندیشیده بشه. متاسفانه قیمت دلار روی نرخ همه کالاها از جمله قیمت تیرآهن تاثیر میذاره.
رشد دلار تو این چندماهه یه طوریه که حتی جمله الان یا الان هم دیگه جوابگو نیست.
سلام. وقت بخیر. بله. متاسفاه نمودار قیمت ارز در ماه گذشته افزایش شدید قیمت رو نشون میده. امیدواریم که بازار ارز، بازار آهن و سایر بازارها به ثبات برسه.
با این روند تا به الان به نظر میاد باید شاهد یک افزایش قیمت یه دفعه ای باشیم
سلام ممنون از اطلاعات خوبی که درج فرمودید، به یک نمودار جهت مقایسه نرخ ارز سنا (یوری سنایی ) و نرخ آزاد نیاز دارم . البته استخراج این نمودار با توجه به اطلاعات خوبی که در سایت دیدم قطعا میسر هست ولی وقت گیر خواهد بود . از توجه جنابعالی و کمکی که می فرمائید ممنون هستم . با سپاس
سلام و عرض احترام. ممنونم که این مقاله رو مطالعه فرمودید. حتما در ویرایشهای بعدی مقاله، به بررسی مقایسه نرخ ارز سنا و آزاد هم میپردازیم.