زاج کاری سرد چیست؟
زاج کاری یا سیاه کاری فرایندی شیمیایی است که طی آن پوششی بر روی سطح فولاد می‌نشیند. طی فرآیند زاجکاری، لایه سطحی فولاد پسیو شده و در مقابل اکسیداسیون و خوردگی مقاوم می‌شود. این عملیات از نفوذ رطوبت به بدنه قطعه جلوگیری می‌کند. سیاه کاری به دو روش سیاه کاری گرم و زاج کاری سرد قابل اجرا است.
مراحل این فرآیند را در ویدئو زیر تماشا کنید:
مراحل انجام زاج کاری سرد
زاج کاری سرد طی مراحل زیر انجام می‌شود:
- ابتدا سطح پرداخت می‌گردد. پرداخت سطح می‌تواند به یکی از روش‌های سنگ زنی، پولیش کاری یا سند بلاست انجام شود. سیاه‌کاری بر روی هر یک سطوح تاثیر متفاوتی خواهد گذاشت.
- سپس سطح با استفاده از اسپری تمیز کننده ضد چربی، از هرگونه لک و آلودگی پاک خواهد شد. بهتر است برای در دست گرفتن قطعه، دستکش بپوشید تا از ایجاد آلودگی و اثر انگشت روی آن جلوگیری کنید.
- محلول زاج تهیه شده، باید در ظرفی جداگانه ریخته شود. در صورت وارد کردن قلم‌مو یا قطعه فولادی به درون بطری زاج، احتمال آلودگی و خراب شدن آن بالا می‌رود. از طرفی نباید فراموش کرد که فولاد ماهیت زاج را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- پس از خشک شدن قطعه، با استفاده از قلم‌موی آغشته شده به زاج، سطح قطعه را با محلول بپوشانید.
- در مرحله بعد زاج کاری سرد، برای پاک کردن اثر زاج اضافه بر روی قطعه، آن را وارد ظرفی پر از آب سرد کنید و بشویید.
- سطح قطعه فولادی شسته شده را با استفاده از پارچه‌ای تمیز و مناسب یا با هوای فشرده خشک کنید. دستمال باید نرم و فاقد هرگونه چربی باشد.
- برای افزایش چسبندگی میان لایه نازک اعمال شده و سطح قطعه، آن را به روغن آغشته و ۱۲ ساعت در آن شرایط رها کنید.
- پس از گذشت ۱۲ ساعت، سطح قطعه را تمیز کنید.
در صورتی که قطعه زنگ زده باشد، باید پیش از زاج کاری با استفاده از سنباده مناسب زنگ‌زدایی شود. زاج کاری سال‌هاست برای استتار اسلحه و افزایش مقاومت آن‌ها به خوردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بازتاب نور تجهیزات نظامی با سیاه‌کاری آن‌ها کاهش می‌یابد. زاج کاری سرد، روشی ساده و ارزان‌قیمت است که ضمن این‌که ظاهر زیبایی برای قطعه ایجاد می‌کند، مقاومت آن را نسبت به خوردگی و اکسیداسیون افزایش می‌دهد. از این رو روشی مناسب برای پوشش‌دهی محسوب می‌شود.
علاوه بر کاربردهای ذکر شده، از سیاه‌کاری در صنایع پیچ، مهره و پرچ نیز استفاده می‌شود. در صنعت تولید ابزار و یراق، تولید قطعاتی با پوشش مناسب اهمیت دارد. زاج کاری سرد، از روش‌هایی است که به تولید ابزار و یراق با ظاهر زیبا و مقاوم کمک می‌کند.
کارشناسان مشاور آیرومارت
